برنامه ریزی شهری
صدیقه لطفی؛ مجتبی شهابی شهمیری؛ ساسان روشن
چکیده
در سالهای اخیر، ادبیات گستردهای پیرامون ساختار فضایی مناطق کلانشهری و پیامدهای اقتصادی آن با تأکید بر دو مفهوم چندمرکزیتی و صرفههای تجمع بهوجود آمده است. مدافعان مناطق چندمرکزی ادعا میکنند که این مناطق میتوانند با ایجاد تعادل بین صرفهها و عدم صرفههای مقیاس مزایای رقابتی ویژهای را نسبت به مناطق تکمرکزی ...
بیشتر
در سالهای اخیر، ادبیات گستردهای پیرامون ساختار فضایی مناطق کلانشهری و پیامدهای اقتصادی آن با تأکید بر دو مفهوم چندمرکزیتی و صرفههای تجمع بهوجود آمده است. مدافعان مناطق چندمرکزی ادعا میکنند که این مناطق میتوانند با ایجاد تعادل بین صرفهها و عدم صرفههای مقیاس مزایای رقابتی ویژهای را نسبت به مناطق تکمرکزی خلق کنند، در حالی که از تمرکز بیش از اندازه و ازدحام مناطق رقیب جلوگیری میکند. با این وجود مطالعات اندکی وجود دارند که این انگاشتها را بهطور تطبیقی مورد سنجش قرار داده باشند. از این رو، مقاله حاضر در پی آن است تا با مطالعه تطبیقی دو منطقه کلانشهری شیراز و مازندران مرکزی، به بررسی برخی از ادعاها مبنی بر ارتباط میان ساختار فضایی بهینه و صرفههای تجمع بپردازد. روششناسی تحقیق مبتنی بر روشهای توصیفی و تحلیل آماری مانند شاخص سیسونه- هال و هرفیندال است. نتایج تحقیق نشان میدهد ساختار فضایی منطقه با تأکید بر دو مفهوم چندمرکزیتی و پراکنش، بیانگر الگوی پراکنده و چندمرکزی مازندران مرکزی در مقابل الگوی متمرکز و تکمرکزی منطقه کلانشهری شیراز است. در این راستا، از منظر بعد مصرف، نبود شهری غالب با محیط و فرهنگی کلانشهری را باید مهمترین عامل در عدم دستیابی به صرفههای شهری تلقی کرد. این امر مانعی بر سر دستیابی به کارایی بالاتر خدمات و امکانات بهویژه سرمایهگذاری کمتر بخش خصوصی خواهد بود. با این وجود، یافتههای تحلیل از تنوع تولیدی نسبتاً برابر منطقه مازندران مرکزی در مقابل منطقه کلانشهری شیراز نشان میدهد که خود عاملی مهم در ایجاد پیوندهای مکمل در بین مراکز شهری این منطقه میباشد. همچنین، بهنظر میرسد یک الگوی چندمرکزی بدون به اشتراک گذاشتن منابع خود جهت تأمین بیشتر زیرساختها و تسهیلات در سطح منطقهای، نمیتوانند در دستیابی به صرفههای مکانی، خود را بهعنوان رقیبی نزدیک به مناطق کلانشهری تکمرکزی تعریف کند.
برنامه ریزی روستایی
معصومه نوروزی نژاد؛ مجید یاسوری؛ روح اله اوجی
چکیده
از آنجا که روستاها سلول های اصلی حیات اقتصادی ایران محسوب می شوند، لذا پایداری اقتصاد روستاها یک کریدور حیاتی برای نیل به پایداری اقتصاد ملی می باشد. از اینرو، تحقیق حاضر با هدف شناخت سطح پایداری اقتصادی روستاهای شهرستان لنگرود انجام شده است؛ ابزار گردآوری اطلاعات در تحقیق حاضر، شامل روش های اسنادی بصورت کتابخانهای و میدانی بصورت ...
بیشتر
از آنجا که روستاها سلول های اصلی حیات اقتصادی ایران محسوب می شوند، لذا پایداری اقتصاد روستاها یک کریدور حیاتی برای نیل به پایداری اقتصاد ملی می باشد. از اینرو، تحقیق حاضر با هدف شناخت سطح پایداری اقتصادی روستاهای شهرستان لنگرود انجام شده است؛ ابزار گردآوری اطلاعات در تحقیق حاضر، شامل روش های اسنادی بصورت کتابخانهای و میدانی بصورت اجرای پرسشنامه می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل دهیاران روستاهای دارای 20 خانوار و بیشتر شهرستان لنگرود و مجموعا به تعداد 110 نفر و در 7 دهستان این شهرستان میباشد که بصورت تمامشماری بررسی شده است. در این پژوهش به منظور بررسی سطح پایداری اقتصادی روستاها از روش بارومتر پایداری بهره گرفته شد. همچنین جهت مقایسه مولفههای پژوهش از آزمون دوجملهای (Binomial Test) استفاده گردید. نتایج نشان داد سطح پایداری اقتصادی در سکونتگاههای روستایی شهرستان در سه مولفه عدالت، ثبات و رفاه و در نهایت، پایداری اقتصادی کل، تفاوت معنیدار داشته اند. نتایج سطح پایداری مولفههای مورد بررسی نشان داد که عدالت اقتصادی، ثبات اقتصادی، رفاه اقتصادی، و در نهایت پایداری اقتصادی روستاهای منطقه، در سطح ضعیف قرار دارد. از نظر سطح پایداری اقتصادی، بالاترین سطح را روستاهای کلیدبر، سیگارود، و پایینترین سطح پایداری اقتصادی را روستاهای فتیده و کهلبون دارند.
ژئومورفولوژی
بتول زینالی؛ مهدی عالی جهان؛ فاطمه دشتبانی؛ رحیم فاضلی
چکیده
سیلابها یکی از شدیدترین و مخربترین مخاطرات جوی میباشند که همه ساله خسارت جانی و مالی شدیدی را متحمل جوامع در جای جای نقاط مختلف دنیا میکنند. پژوهش پیش رو بهدنبال آشکارسازی ویژگیهای همدیدی و هیدرومتئورولوژیکی رخداد سیلاب در هروچای به انجام رسیده است. جهت انجام این پژوهش از دادههای روزانه بارش ایستگاههای خلخال، ...
بیشتر
سیلابها یکی از شدیدترین و مخربترین مخاطرات جوی میباشند که همه ساله خسارت جانی و مالی شدیدی را متحمل جوامع در جای جای نقاط مختلف دنیا میکنند. پژوهش پیش رو بهدنبال آشکارسازی ویژگیهای همدیدی و هیدرومتئورولوژیکی رخداد سیلاب در هروچای به انجام رسیده است. جهت انجام این پژوهش از دادههای روزانه بارش ایستگاههای خلخال، خانقاه، آرپاچایی و لمبر و دادههای ایستگاه هیدرومتری رودخانه کیوی چای جهت شناسایی بارش رخداده و سیلاب اتفاق افتاده و برای بررسی همدید این پدیده از دادههای تراز سطح زمین (فشار سطح زمین)، دادههای سطوح فوقانی جو از قبیل ارتفاع ژئوپتانسیل، امگا، بادمداری، باد نصفالنهاری و رطوبت نسبی در ترازهای 500 تا 1000 هکتوپاسکال استفاده بهعمل آمد. نتایج بهدست آمده بیانگر این میباشد که قرارگیری سیستم کمفشار در سطح زمین، وقوع بلوکینگ و قرارگیری منطقه مورد مطالعه در شرق ناوه در سطوح فوقانی، منفی بودن پیچانههای جوی و امگا در ترازهای مختلف، همراه با تغذیه رطوبتی دریای سیاه و مدیترانه در ترازهای 500 تا 700 هکتوپاسکال، دریای سرخ و خلیجفارس و دریای عمان در ترازهای 850 و دریای خزر در ترازهای 925 و 1000 هکتوپاسکال شرایط لازم جهت تولید ناپایداری بر بالای جو منطقه مورد مطالعه را فراهم کرده است. این شرایط باعث ایجاد رگبار شدید و شدت یافتن دبی رودخانه هروچای گشته و منجر به تولید سیلاب در این منطقه شده است.
ژئومورفولوژی
اسماعیل علی اکبری؛ نفیسه السادات میرایی
دوره 19، شماره 54 ، بهمن 1394، ، صفحه 211-233
چکیده
میانبافت شهری با لرزهخیزی و آسیبشناسی لرزهای، پیوندهای تنگاتنگی وجود دارد. بافت، نه تنها بهواسطه خصوصیات کالبدی، بلکه از طریق مولفههای غیرکالبدی (کارکردی)، در کنشی مکانمند، از قابلیت لرزهخیزی زمین متأثر شده و بر آن تأثیر میگذارد. این مقاله میکوشد، با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از دادههای اسنادی و هشت شاخص ...
بیشتر
میانبافت شهری با لرزهخیزی و آسیبشناسی لرزهای، پیوندهای تنگاتنگی وجود دارد. بافت، نه تنها بهواسطه خصوصیات کالبدی، بلکه از طریق مولفههای غیرکالبدی (کارکردی)، در کنشی مکانمند، از قابلیت لرزهخیزی زمین متأثر شده و بر آن تأثیر میگذارد. این مقاله میکوشد، با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از دادههای اسنادی و هشت شاخص (فاصله از گسل،کیفیت بنا، تراکم ساختمانی، تراکم جمعیت، درجه محصوریت، کاربری زمین، سطح سرویس ترافیک و فاصله از مراکز درمانی) که در مدل تحلیل سلسلهمراتبی معکوس (IHWP) تحلیل شدهاند، سطوح و پهنههای آسیبپذیری لرزهای را در بافت شهرک ولیعصر تبریز شناسایی نماید. یافتهها نشان میدهد 54 درصد بافت شهرک در پهنه آسیبپذیری لرزهای قرار دارد. تراکم ساختمانی بالا، کمبود فضای سبز و باز، درجه محصوریت بالا و وجود کاربری تجاری، مشخصههای اصلی بافت، در پهنه آسیبپذیر و ریزپهنههای آن است. الگوی توزیع بافت و پهنههای آسیبپذیر، با موقعیت شریانهای اصلی (مخابرات، ولیعصر، شریعتی، اوحدی، معلم، فروغی، تختی، پرویناعتصامی، عارف، زند و جوانمهر)، بهویژه معابر فرعی (8-10متری) منتهی به این شریانها و کاربری غالب تجاری در بخش مرکزی (فلکه بزرگ و فلکه بازار) منطبق است. الگوی فضایی پهنهبندی لرزهای، جهتی شرقی غربی و مرکز پیرامون دارد. این الگو ضمن شکل دادن به جهت و شدت تغییرات آسیبپذیری، الگوی کلان آسیبشناسی و پهنهبندی لرزهای شهرک را در دو بخش بهوجود آورده است. نیمه شرقی، پهنهای است با ضریب خطر و آسیبپذیری پایین که پایدارترین بافتهای شهرک را در خود دارد. اما، نیمه غربی بیانگر ناپایداری لرزهای و آسیبپذیری زیاد و خیلی زیاد است. بخش مرکزی شهرک،کانون فضایی شدت لرزهای این پهنهها است.
آب و هواشناسی
بهلول علیجانی؛ علی بیات؛ مهدی دوستکامیان؛ یدالله بلیانی
چکیده
بارش از مهمترین و متغیرترین عناصر اقلیمی است که شناخت رفتار آن همواره مورد توجه اقلیمشناسان بوده است. از این رو پیـچیدگی عناصر اقلیمی در مقیاسهای زمانـی و مکانی لزوم بهکارگیری روشهای کارامد مانند تحلیل طیفی به عنوان ابزاری مفید برای مطالعه الگوهای اقلیمی را نشان میدهد. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل نوسانهای بارش ...
بیشتر
بارش از مهمترین و متغیرترین عناصر اقلیمی است که شناخت رفتار آن همواره مورد توجه اقلیمشناسان بوده است. از این رو پیـچیدگی عناصر اقلیمی در مقیاسهای زمانـی و مکانی لزوم بهکارگیری روشهای کارامد مانند تحلیل طیفی به عنوان ابزاری مفید برای مطالعه الگوهای اقلیمی را نشان میدهد. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل نوسانهای بارش ایران با استفاده از تحلیل طیفی (تحلیل همسازهها) میباشد بدین منظور دادههای بارش سالانه ایستگاه همدید ایران از بدو تأسیس تا سال 2008 که بیش از 40 سال آمار داشتند از سازمان هواشناسی کشور استخراج گردیده است. سپس بهمنظور بررسی و تحلیل چرخههای بارش ایران از برای انجام محاسبات از امکانات برنامهنویسی در محیط نرمافزارMatlab و نیز برای انجام عملیات ترسیمی از نرمافزار Surfer بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل چرخهها نشان داد که چرخههای معنیدار 3- 2 ساله، 5- 3ساله، 6- 2 ساله و گاهی 11 ساله و بالاتر بر بارش ایران حاکم است. بر این اساس در شرق و جنوب شرق ایران بیشتر چرخههای 5- 3 ساله و در غرب، جنوب غرب و شمال غرب کشور چرخههای 3- 2 ساله و در شمال شرق چرخههای 6- 2 ساله غالب هستند. بیشترین و متنوعترین چرخهها بهدلیل قرارگیری در سایه ناهمواریهای زاگرس از یکسو و مجاورت با خلیجفارس از سوی دیگر در بخشهای از جنوب و جنوب غرب رخ داده است. نواحی شمال غرب کشور هم همانند نواحی جنوبغرب بهدلیل وجود کوههای عظیم سبلان و سهند دارای چرخههای متنوعی بوده است. چرخههای غیرسینوسی که دوره بازگشتی برابر با طول دوره آماری دارند در برخی ایستگاهها از قبیل قزوین، سنندج و تهران مشاهده میشوند. این چرخهها به وجود روند در دادهها نسبت داده میشوند.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ حسن محمودزاده
دوره 20، شماره 56 ، مرداد 1395، ، صفحه 219-238
چکیده
گسترش کلانشهر تبریز باعث شده بخش وسیعی از با ارزشترین اراضی بلافصل شهرها به زیر ساختوساز برود. بنابراین این تحقیق کاربردی تجربی با هدف بررسی پراکنش شهری و تغییرات کاربری اراضی در محدوده کلانشهر تبریز با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست برای یک مقطع 27 ساله و با استفاده از تکنیک طبقهبندی شی گرا صورت گرفته است. در این مقاله ...
بیشتر
گسترش کلانشهر تبریز باعث شده بخش وسیعی از با ارزشترین اراضی بلافصل شهرها به زیر ساختوساز برود. بنابراین این تحقیق کاربردی تجربی با هدف بررسی پراکنش شهری و تغییرات کاربری اراضی در محدوده کلانشهر تبریز با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست برای یک مقطع 27 ساله و با استفاده از تکنیک طبقهبندی شی گرا صورت گرفته است. در این مقاله با اتکا به روش تحقیق تاریخی علی با اخذ تصاویر ماهوارهای چندزمانه لندست 5 و 7 از سازمان زمینشناسی امریکا و استفاده از تکنیکهای پردازش تصاویر ماهوارهای شیگرا تغییرات کاربری اراضی در مقطع زمانی 2011-1984 با تأکید بر گسترش فضائی کلانشهر تبریز مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصله مقدار مساحت کلانشهر تبریز (مادر شهر تبریز و شهرهای اقماری) از 34/7220 هکتار در سال 1984 به 82/22346 هکتار در سال 2011 رسیده است. مساحت قابل توجهی از توسعه اخیر بر روی اراضی زراعی و باغی صورت گرفته که کاهش 6470 هکتاری کاربریهای مذکور لزوم مدیریت توسعه آتی شهرها با سیاستهایهای انبوهسازی و بلندمرتبهسازی (شهر فشرده)، استفاده از زمینهای بایر و خالی موجود در داخل شهر (توسعه میانافزا)، هدایت سمت توسعه شهر در جهاتی غیر از زمینهای کشاورزی محدوده را می طلبد.
برنامه ریزی روستایی
حسین کوهستانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان رضایتمندی خانوارهای روستایی از عملکرد دهیاریها و عوامل مؤثر بر آن به روش توصیفی- همبستگی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را سرپرستان خانوارهای روستاهای بخش مرکزی شهرستان همدان تشکیل میدادند که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 268 خانوار تعیین شد. پرسشنامه مهمترین ابزار جمعآوری دادهها ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان رضایتمندی خانوارهای روستایی از عملکرد دهیاریها و عوامل مؤثر بر آن به روش توصیفی- همبستگی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را سرپرستان خانوارهای روستاهای بخش مرکزی شهرستان همدان تشکیل میدادند که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 268 خانوار تعیین شد. پرسشنامه مهمترین ابزار جمعآوری دادهها بود که روایی آن توسط متخصصان مورد بررسی و تأیید قرار گرفت و پایایی آن نیز با انجام پیشآزمون و محاسبه ضریب آلفا کرونباخ (83/0=α) تأیید شد. بر اساس نتایج بهدست آمده میزان رضایت روستاییان از عملکرد دهیاریها در حد متوسط بوده است. همچنین نتایج نشان داد که بین نحوه اقامت در روستا (دائم و موقت) و مشاکت روستاییان در امور دهیاریها بهلحاظ رضایتمندی از عملکرد دهیاریها تفاوت معنیدار در سطح 1 درصد وجود داشت. براساس نتایج تحلیل رگرسیون متغیرهای ارتباط دهیار با اهالی روستا، سن سرپرست خانوار، توجه دهیار به نظرات اهالی روستا و آگاهی اهالی روستا از وظایف دهیاریها در مجموع 67 درصد از تغییرات رضایتمندی از عملکرد دهیاریها را تبیین کردهاند.
برنامه ریزی شهری
زهره فنی؛ توحید احمدی؛ محمدتقی رضویان
چکیده
حمل و نقل شهری یکی از مهمترین مسایل کلانشهرهای ایران است و علیرغم اهمیتی که این سیستم در کلانشهرهای ایران دارد، برنامهریزی راهبردی مدونی که راهنمای توسعه این سیستم باشد کمتر به چشم میخورد. شهر تبریز نیز بهعنوان یکی از کلانشهرهای کشور از مشکلات ناشی از سیستم حمل و نقل ناکارآمد مستثنی نمیباشد. و حمل و نقل این شهر نیز ...
بیشتر
حمل و نقل شهری یکی از مهمترین مسایل کلانشهرهای ایران است و علیرغم اهمیتی که این سیستم در کلانشهرهای ایران دارد، برنامهریزی راهبردی مدونی که راهنمای توسعه این سیستم باشد کمتر به چشم میخورد. شهر تبریز نیز بهعنوان یکی از کلانشهرهای کشور از مشکلات ناشی از سیستم حمل و نقل ناکارآمد مستثنی نمیباشد. و حمل و نقل این شهر نیز نیازمند یک برنامه جامع و راهبردی میباشد. مقاله حاضر با هدف ارایه راهبردهای توسعه حمل و نقل هوشمند شهر تـبریز بهروش کاربردی تهیه شده است؛ از نـظر روش، این پژوهـش، توصیفی- تحلیلی و شـیوه جمعآوری دادهها بهصورت کتابخانهای و مطالعات میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) میباشد. در این فرایند، روایی پرسشنامه در زمینه موضوع پژوهش بر اساس نظر کارشناسان حاصل گردید و پایایی پرسشنامهها نیز با استفاده از بررسی آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. در ادامه با استفاده از تکنیک SWOT نقاط ضعف و قوت و فرصتها و تهدیدها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سپس راهبردهای حاصل از اعمال روش دلفی و تکنیک SWOT، با استفاده از تکنیک ANP اولویتبندی شدهاند. نتیجه حاصل از این فرایند پژوهش، نشاندهنده این است که راهبردهای مورد قبول در این برنامهریزی، راهـبردهای تهاجمی بر پایه تـقویت نقاط قوت و استفاده از فرصتها میباشد. لذا، راهبردهای موجود در رویکرد تهاجمی با استفاده از مدل ANP تجزیه و تحلیل شده و اولویت نهایی آنها بههمراه میزان وزن هر کدام از راهکارها ارایه شده است. نتیجه نهایی حاصل از تحلیل ANP نشان میدهد که بیشترین نمره (395/0) مربوط به راهبرد SO1؛ (بهرهگیری از تجربیات طرحهای پایلوت اجرا شده شهر تبریز و سایر کلانشهرهای ایران در زمینه حمل و نقل هوشمند در جهت ارتقاء و توسعه سامانههای هوشمند حملو نقل) میباشد و اجرای این راهبرد در اولویت اول قرار دارد
برنامه ریزی شهری
ایمان قلندریان؛ هاشم داداش پور
چکیده
الگوهای مهاجرت در دورههای زمانی مختلف اشکال فضایی متفاوتی به خود می گیرد؛ به گونهای که شهرستانها در شرایط زمانی و مکانی خاص می توانند مهاجرپذیری/ فرستی بالایی را تجربه کنند. الگوهای نامتوازن مهاجرتی و تجمع و تمرکز آنها در اطراف سکونتگاههای معین که معمولا دارای فعالیتهای مهم اقتصادی و اجتماعی و سیاسی هستند؛ موجب ...
بیشتر
الگوهای مهاجرت در دورههای زمانی مختلف اشکال فضایی متفاوتی به خود می گیرد؛ به گونهای که شهرستانها در شرایط زمانی و مکانی خاص می توانند مهاجرپذیری/ فرستی بالایی را تجربه کنند. الگوهای نامتوازن مهاجرتی و تجمع و تمرکز آنها در اطراف سکونتگاههای معین که معمولا دارای فعالیتهای مهم اقتصادی و اجتماعی و سیاسی هستند؛ موجب شکلگیری آرایش فضایی متفاوت با سایر مناطق میشود. مقاله حاضر با هدف تحلیل الگوهای فضایی مهاجرت در میان شهرستانهای کشور در سالهای 1385 و 1390 و به دنبال شناخت ویژگیها و الگوهای فضایی غالب انجام میشود. روش تحقیق مقاله کمی بوده و رویکرد آن توصیفی- تحلیلی میباشد و در آن از دادههای سرشماری نفوس و مسکن و روشهای ترکیبی برای تحلیل یافتهها بهره گرفته شده است. نتایج یافتهها نشان میدهد که شهرستانهای قرار گرفته در نواحی مرزی که به لحاظ جغرافیایی در حاشیه کشور قرار گرفته اند دارای مهاجر فرستی بالایی بوده و اکثریت شهرستانهای مهاجرپذیر در مرکز کشور قرار دارند. از نظر مساحتی نیز بیشترین مساحت کشور (61 درصد سطح کل کشور) در اختیار شهرستانهایی است که دارای مهاجرپذیری بالایی هستند (95 شهرستان). 80 شهرستان مهاجر فرستی بالایی دارند. سایر شهرستانها از کمترین پویایی در مهاجرت برخوردار بودهاند(78 شهرستان). این یافتهها نشان میدهد هر چه قدر از مرکز به سمت پیرامون کشور حرکت می کنیم روند مهاجر فرستی تشدید میشود که حاکی از اختلاف توسعه در این مناطق و نیازمند توجه ویژه و سیاستگزاری برای دستیابی به تعادلهای منطقهای در نظام برنامه ریزی کشور است.
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
بختیار فیضی زاده؛ سیدمحمد حسنی تبار؛ جعفر جعفرزاده
دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 223-241
چکیده
سگمنتسازی یکی از روشهای اصلی استخراج اطلاعات در پردازش شیءگرای تصاویر ماهوارهای است. فرآیند سگمنتسازی، پدیدههای اولیه و اصلی در یک تصویر را تفکیک مینماید که مبنایی برای طبقهبندی شیءگرا میباشد. با توجه به اینکه دقت طبقهبندی شیءگرا تا حد زیادی وابسته به دقت سگمنتسازی است، بنابراین تولید سگمنتهای ...
بیشتر
سگمنتسازی یکی از روشهای اصلی استخراج اطلاعات در پردازش شیءگرای تصاویر ماهوارهای است. فرآیند سگمنتسازی، پدیدههای اولیه و اصلی در یک تصویر را تفکیک مینماید که مبنایی برای طبقهبندی شیءگرا میباشد. با توجه به اینکه دقت طبقهبندی شیءگرا تا حد زیادی وابسته به دقت سگمنتسازی است، بنابراین تولید سگمنتهای مناسب نقش مهمی در دستیابی به دقت بالا در فرآیند طبقهبندی شیءگرا دارد. در این پژوهش با هدف ارزیابی فرآیند سگمنتسازی به روش تفکیک مکانی چندگانه، از تصاویر ماهوارهایIRS وSPOT5 وQuick Bird برپایه تکنیکهای تلفیق تصاویر ماهوارهای استفاده شده است. در این راستا با توجه به قدرت تفکیک مکانی متفاوت تصاویر ماهوارهای، از مقیاسها و تلفیقهای مختلف(نظیر ضرایب شکل و فشردگی شکل) جهت سگمنتسازی استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر تاثیر استفاده از اطلاعات مکانی و طیفی در بهینهسازی مقیاس سگمنتسازی است. به طوریکه اطلاعات مکانی تصویر Quick Bird و باند پانکروماتیک تصاویر IRS و SPOT5، در کنار قدرت تفکیک طیفی تصویر SPOT5(بویژه باند قرمز) و Quick Bird، تاثیر بسزایی در افزایش کنتراست تصاویر و درنهایت ارتقاء کیفیت سگمنتسازی دارند. همچنین نتایج تحقیق بیانگر تلفیق تصاویر ماهوارهای با تفکیک مکانی بالاتر، به عنوان روشی موثر برای ارتقاء کیفیت سگمنتسازی است. نتایج این پژوهش در شناسایی روشها و تکنیکهای مختلف سگمنتسازی برای افزایش دقت طبقهبندی شیءگرا دارای اهمیت فراوانی است. نتایج اخذ شده همچنین برای سازمانهای اجرایی نظیر منابع طبیعی، جهاد کشاورزی،... در معرفی روش مناسب برای استخراج سریع و دقیق اطلاعات از تصاویر ماهوارهای برای اهداف مدیریتی حائز اهمیت بوده و میتواند راهگشای استخراج اطلاعات دقیقتر از تصاویر ماهوارهای باشد.
برنامه ریزی شهری
ابوالفضل عبداللهی فرد؛ شیوا ولایتی
چکیده
در سالهای اخیر، هنر عمومی روند جدیدی در فضاهای شهری به خود گرفته است به طوری که شهرها سرمایهگذاری زیادی روی طراحی و اجرای آثار هنری عمومی و ارتقای کیفیت بصری فضاهای شهری میکنند. این مقاله با هدف بررسی اثر انواع هنر عمومی در فضاهای شهری بر ارتقا نشاط درک شده جوانان ارائه شده است. تحقیق حاضر از نوع تحقیق بصری یا خوانش تصویری به شیوه ...
بیشتر
در سالهای اخیر، هنر عمومی روند جدیدی در فضاهای شهری به خود گرفته است به طوری که شهرها سرمایهگذاری زیادی روی طراحی و اجرای آثار هنری عمومی و ارتقای کیفیت بصری فضاهای شهری میکنند. این مقاله با هدف بررسی اثر انواع هنر عمومی در فضاهای شهری بر ارتقا نشاط درک شده جوانان ارائه شده است. تحقیق حاضر از نوع تحقیق بصری یا خوانش تصویری به شیوه پیمایشی انجام شده است. جامعه هدف جوانان بوده که به روش نمونه گیری احتمالی و از نوع تصادفی ساده از بین دانشجویان دختر و پسر در مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد در رده سنی 35- 18 سال دانشگاه تبریز و موسسه آموزش عالی نبی اکرم (ص) تبریز انتخاب شدند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که از بین انواع هنرهای عمومی در فضاهای شهری هنر مبتنی بر نور، صدا و دیجیتال در فضاهای شهری برحسب سه معیار جنسیت، تحصیلات و سن بیشترین امتیاز را به جهت ایجاد احساس نشاط در بین جوانان و تمایل به استفاده از این نوع هنر در فضاهای شهری داشته است. و در رتبههای بعدی هنر متناسب با سایت نظیر آثار هنری تراشیده شده از دل کوه و هنر تعبیه شده در عناصر موجود در فضا همچون نقش برجستههای دیواری در بدنه ساختمانها یا نیمکتهای تعبیه شده در فضاهای شهری قرار گرفته است. هنر ایستای انتزاعی و مشاهیر نیز دارای کمترین امتیاز میباشد. همچنین در بین هنرهای تعاملی، هنر پویا- منفعل و هنر تعاملی ایستا بیشترین و هنر پویا - پویا کمترین احساس ایجاد نشاط وجود داشته است. بنابراین لازم است مدیران ، برنامه ریزان و طراحان فضاهای شهری و هنرهای عمومی برحسب سلیقه و خواست شهروندان در ردههای سنی مختلف تصمیمگیری و اقدام نمایند تا حضور و مشارکت پذیری، تعامل، خلاقیت، نشاط، خاطره انگیزی و هویت بخشی در فضاهای شهری بیشتر و موثرتر باشد.
برنامه ریزی شهری
ابوالفضل قنبری
چکیده
چکیده در پژوهش حاضر، با استفاده از 10 معیار محیطی و با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی به ارزیابی محدوده شهر تبریز از منظر مسایل محیط طبیعی برای شناسایی مکانهای بهینه برای ایجاد طرح مسکن مهر و مقایسه آن با موقعیت فعلی طرحهای اجرا شده اقدام شد. با توجه به اینکه پهنههای مناسب شناسایی شده برای جانمایی طرح مسکن مهر در محدوده ...
بیشتر
چکیده در پژوهش حاضر، با استفاده از 10 معیار محیطی و با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی به ارزیابی محدوده شهر تبریز از منظر مسایل محیط طبیعی برای شناسایی مکانهای بهینه برای ایجاد طرح مسکن مهر و مقایسه آن با موقعیت فعلی طرحهای اجرا شده اقدام شد. با توجه به اینکه پهنههای مناسب شناسایی شده برای جانمایی طرح مسکن مهر در محدوده شهر تبریز، در مساحتهای متفاوت در محدوده مورد مطالعه پراکنده شدهاند و بهعلت نبود قابلیت برنامهریزی در همه پهنهها، با استفاده از مدلهای TOPSIS، SAW و MORIS به اولویتبندی پهنههای مناسب از نظر قابلیت اجرای طرح اقدام شده است، همچنین تحلیل حساسیت پهنههای شناسایی شده با توجه به 10 معیار مکانیابی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد 7 پهنه مناسب در محدوده 10 کیلومتری شهر تبریز وجود دارد که با توجه به معیارهای مورد بررسی بهترین شرایط را برای ساخت مجتمعهای مسکن مهر دارا میباشند، همچنین بررسیهای مدلهای رتبهبندی نشان میدهد که مناسبترین پهنه برای جانمایی طرح مسکن مهر در نزدیک جاده تبریز - مراغه قرار دارد. همچنین نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد که طرح مسکن مهر در شهر تبریز علاوه بر تبعیت از مسایل اقتصادی و بحث تملک زمین، که علت اصلی انتخاب مکان طرح بوده، میتوانست در یک شرایط محیطی بهتر، در یک محدوده نزدیک به شهر تبریز مکانیابی شده تا علاوه بر حمایت اقتصادی از ساکنان مسکن مهر، شرایط محیطی و حفاظت مناسب از عوامل ایجاد بلایای طبیعی را در نظر بگیرد.
آب و هواشناسی
غلامعباس فلاح قالهری؛ مهدی اسدی
دوره 22، شماره 64 ، شهریور 1397، ، صفحه 229-246
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی تغییرات مکانی و زمانی خود همبستگی فضایی ساعات آفتابی در ایران انجامشده است. بدین منظور، ابتدا اقدام به تشکیل پایگاه دادههای شبکهای ساعات آفتابی در ایران شده است. سپس از دادههای پایگاه مزبور یک دوره آماری 30 ساله، در بازه زمانی روزانه از 1/01/1982 تا 31/12/2012 میلادی را مبنای مطالعه حاضر قرار داده، و یاختهای ...
بیشتر
این پژوهش با هدف شناسایی تغییرات مکانی و زمانی خود همبستگی فضایی ساعات آفتابی در ایران انجامشده است. بدین منظور، ابتدا اقدام به تشکیل پایگاه دادههای شبکهای ساعات آفتابی در ایران شده است. سپس از دادههای پایگاه مزبور یک دوره آماری 30 ساله، در بازه زمانی روزانه از 1/01/1982 تا 31/12/2012 میلادی را مبنای مطالعه حاضر قرار داده، و یاختهای به ابعاد 15×15 کیلومتر بر منطقه موردمطالعه گسترانیده شده است. بهمنظور دستیابی به تغییرات درون سالی ساعات آفتابی در ایران از روشهای نوین آمار فضایی از قبیل خودهمبستگی فضایی موران جهانی، شاخص انسلین محلی موران و لکههای داغ با استفاده از امکانات برنامهنویسی محیط بهره برده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تغییرات زمانی و مکانی ساعات آفتابی ایران دارای الگوی خوشهای بالا میباشد. دراینبین بر اساس شاخص موران محلی و لکه داغ، مناطق جنوب، جنوبشرق و مرکز به نمایندگی ایستگاههای همدید استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان، شیراز، اصفهان و یزد استان دارای الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت (الگوی پرآفتاب) و بخشهای شمال، شمالشرق و شمال غربی به نمایندگی ایستگاههای همدید استانهای تبریز، مازندران، مشهد و سمنان دارای خودهمبستگی فضایی منفی (الگوهای کم آفتاب) بوده است. در طی دوره موردمطالعه بخش اعظمی از کشور در بیشتر موارد تقریباً نیمی از کل مساحت کشور هیچگونه الگوی معناداری یا خودهمبستگی فضایی نداشته است.
آب و هواشناسی
مصطفی کریمی؛ فرامرز خوش اخلاق؛ علی اکبر شمسی پور؛ فهیمه نوروزی
دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 233-255
چکیده
الگوهای گردشی بزرگ مقیاس، شرایط اقلیمی به ویژه بارش یک ناحیه را کنترل میکنند. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین الگوهای گردشی پر ارتفاع جنبحارهای عربستان در تراز میانی با بارشهای ایران است. به این منظور با استفاده از دادههای دوباره تحلیل ارتفاع ژئوپتانسیل مرکز پیشبینیهای میانمدت اروپا (ECMWF) در ترازهای 700 و 500 ...
بیشتر
الگوهای گردشی بزرگ مقیاس، شرایط اقلیمی به ویژه بارش یک ناحیه را کنترل میکنند. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین الگوهای گردشی پر ارتفاع جنبحارهای عربستان در تراز میانی با بارشهای ایران است. به این منظور با استفاده از دادههای دوباره تحلیل ارتفاع ژئوپتانسیل مرکز پیشبینیهای میانمدت اروپا (ECMWF) در ترازهای 700 و 500 هکتوپاسکال با تفکیک مکانی 1*1 درجه قوسی و تحلیل خوشهای مبتنی بر فاصله همبستگی، الگوهای گردشی در محدوده 30 تا 80 درجه طول شرقی و 5 تا 30 درجه عرض شمالی و در دوره زمانی 11 سال (2010-2000) استخراج گردید. بر اساس نتایج حاصله میتوان الگوها را از نظر زمان وقوع به الگوهای دوره سرد، دوره گرم و دوره گذار تقسیم بندی نمود. در دوره سرد، پر ارتفاع عربستان در عرضهای پایین و بر روی دریای عرب و خلیج عدن قرار گرفته و بیشتر نواحی ایران بارش داشته که مقادیر بیشینه بارش مربوط به الگوی دوم است. در الگوهای دوره گذار، پر ارتفاع عربستان با جریان ساعتگرد جنوبغربی درجلوی ناوه شرق مدیترانه در وقوع بارش در شمالغرب کشور موثر بوده است. در الگوهای دوره گرم پرارتفاع عربستان باعث ایجاد شرایط واچرخندی بر روی کشور شده و به عنوان یک مانع برای ورود سامانههای بارشی بوده است.
اصغر عبدلی؛ جمال محمدی؛ رضا ابراهیمی
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، ، صفحه 235-257
چکیده
از آنجا که بیشتر شـهرها از پتانسیل و توانایی لازم بـرای گردشـگری خصوصاً در سطح ملی و بینالمللی برخوردار بوده و جمع کثیری از گردشگران را به طرف خود جذب میکنند لذا توجه به امنیت اجتـماعی آنها در چنین شهرهای امـری لازم و ضروری است. شـهر اصفهان با داشتن جاذبههای گردشگری فراوان هر ساله تعداد زیادی گردشگر را بهسمت خود جذب ...
بیشتر
از آنجا که بیشتر شـهرها از پتانسیل و توانایی لازم بـرای گردشـگری خصوصاً در سطح ملی و بینالمللی برخوردار بوده و جمع کثیری از گردشگران را به طرف خود جذب میکنند لذا توجه به امنیت اجتـماعی آنها در چنین شهرهای امـری لازم و ضروری است. شـهر اصفهان با داشتن جاذبههای گردشگری فراوان هر ساله تعداد زیادی گردشگر را بهسمت خود جذب میکند. آنچه که میتواند این صنعت درآمدزا و بهتبع آن میزان گردشگران را تهدید کند نبود امنیت و یا احساس عدم امنیت در بین گردشگران میباشد. با حرکت از این موضوع بررسی و تحلیل میزان امنیت اجتماعی گردشگران در شهر اصفهان هدف اصلی این پژوهش را تشکیل میدهد. این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی بوده و جهت جمعآوری دادهها از روشهای کتابخانهای و نیز تکمیل پرسشنامه استفاده میشود. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و تحلیلی و نرمافزار SPSS استفاده میشود. جامعه آماری گردشگران شهری داخلی وارد شده به شهر اصفهان در سال 1390 تشکیل میدهد که با استفاده از فرمول نمونهگیری کوکران 384 نمونه بهدست آمد، که این رقم جهت اطمینان بیشتر به 390 نفر افزایش داده شد. همچنین روش نمونهگیری بهروش تصادفی از نوع خوشهای چندمرحلهای میباشد. نتایج پژوهش نشان میدهد که میزان تحصیلات، سن، سواد، وضعیت تأهل، میزان درآمد، نقش نیروی انتظامی و رسانهها به مقدار بسیار زیادی بر میزان احساس امنیت اجتماعی گردشگران شهری تأثیر داشته و در این میان وضعیت کالبدی- فیزیکی شهر میزبان کمترین تأثیر را از نظر گردشگران شهر اصفهان داشته است. همچنین 7/47 درصد از گردشگران از امنیت اجتماعی در شهر اصفهان رضایت داشته و 7/18 درصد ناراضی بودهاند. در کل بیش از 80 درصد پاسخگویان معتقدند که در فرصت مناسب دوباره از این شهر دیدن میکنند.
محمود لاجوردی؛ شهریار خالدی؛ شاپور ستاری
دوره 17، شماره 44 ، شهریور 1392، ، صفحه 237-255
چکیده
سیل یکی از پدیدههای موجود در طبیعت بوده که انسان از دیر باز شاهد وقوع آن میباشد. در ایران به دلیل وسعت زیاد، اقلیم متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضههای آبریز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی در بیشتر مناطق کشور میباشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب و حداکثر دبی سیل، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیلخیزی، ...
بیشتر
سیل یکی از پدیدههای موجود در طبیعت بوده که انسان از دیر باز شاهد وقوع آن میباشد. در ایران به دلیل وسعت زیاد، اقلیم متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضههای آبریز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی در بیشتر مناطق کشور میباشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب و حداکثر دبی سیل، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیلخیزی، پهنهبندی مناطق براساس شدت پتانسیل سیلخیزی حوضه آبریز پرداخته شده است. در حوضه آبریز مردقچای برای برآورد مقدار رواناب از روش شماره منحنی (CN)، سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS) که در سال 1954، روشی را برای محاسبه بارش مازاد ارائه نمود استفاده گردید. این روش معمولترین روش پیشبینی حجم رواناب است. برای این منظور ابتدا دادهها و اطلاعات مورد نیاز شامل آمار وضعیت اقلیم منطقه، تصاویر ماهوارهای جمعآوری و وارد سیستم اطلاعاتی (GIS) گردید. با تلفیق این دادهها و اطلاعات، براساس روش (SCS) نقشه (CN) حوضه، میزان نفوذ (S)، مقدار رواناب (Q) تهیه شد. در نهایت با استفاده از مدل وزنی و با تلفیق نقشههای میزان بارندگی منطقه، گروههای هیدرولوژیک خاک، شیب، کاربری زمین و... نقشه پهنهبندی پتانسیل سیلخیزی سالانه حوضه با دوره بازگشتهای مختلف تهیه گردید. بنابراین با استفاده از این نقشهها می توان راهکارهایی جهت مقابله با بحرانهای آبی و همچنین کنترل سیلابها در حوضه آبربز ارائه نمود.
حسین نگارش؛ بهروز ساری¬صراف؛ محمد دارایی
دوره 16، شماره 42 ، اسفند 1391، ، صفحه 239-259
چکیده
در این پژوهش ابتدا با فرض نرمال بودن دادهها با استفاده از چند روش آماری پارامتری (آزمون روند، رگرسیون خطی و خود همبستگی) و سپس با یک روش ناپارامتری (من-کندال) روند غیرخطی تغییرات بارش سقز در یک دوره 45 ساله (2005-1961) مورد بررسی قرار داده شد. نتایج آزمونهای آماری عبارت بودند از: 1- روند کاهشی بارش بهاره معنادار است. 2- افزایش ...
بیشتر
در این پژوهش ابتدا با فرض نرمال بودن دادهها با استفاده از چند روش آماری پارامتری (آزمون روند، رگرسیون خطی و خود همبستگی) و سپس با یک روش ناپارامتری (من-کندال) روند غیرخطی تغییرات بارش سقز در یک دوره 45 ساله (2005-1961) مورد بررسی قرار داده شد. نتایج آزمونهای آماری عبارت بودند از: 1- روند کاهشی بارش بهاره معنادار است. 2- افزایش معناداری در بارش تابستانه دیده میشود. 3- فراوانی روزهای بارش در آستانههای 1 تا 20 میلیمتر کاهش یافته ولی در آستانه بزرگ 25 میلیمتر افزایش یافته است. 4- روند فراوانی رگبارهای تندری افزایش معناداری دارد.
ملیحه گل زاده؛ غلامحسین عبدالله زاده؛ حسین محمدیان؛ صمد مدادی هریس
چکیده
همزمان با افزایش اهمیت توسعه بخش گردشگری در تسهیل دستیابی به توسعه اقتصادی، توجه به جاذبههای مختلف گردشگری از جمله گردشگری ورزشی نیز در طی دهههای اخیر افزایش یافته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش زیرساختهای منطقه ارسباران در استان آذربایجانشرقی در توسعه گردشگری ورزشی این ناحیه و تدوین راهبردهای مناسب برای بهبود و استفاده ...
بیشتر
همزمان با افزایش اهمیت توسعه بخش گردشگری در تسهیل دستیابی به توسعه اقتصادی، توجه به جاذبههای مختلف گردشگری از جمله گردشگری ورزشی نیز در طی دهههای اخیر افزایش یافته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش زیرساختهای منطقه ارسباران در استان آذربایجانشرقی در توسعه گردشگری ورزشی این ناحیه و تدوین راهبردهای مناسب برای بهبود و استفاده بیشتر از جاذبههای گردشگری منطقه انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی و از حیث شیوه مطالعه به روش پیمایشی انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل یافتهها و تبیین استراتژی مناسب از مدل SWOT استفاده گردید. اطلاعات لازم از 31 نفر از متخصصانی که در سطح منطقه و شهرستان در زمینه گردشگری و همچنین امور ورزشی صاحبنظر بودند گردآوری شد. نتایج نشان داد که مهمترین فرصت، مرزی بودن منطقه ارسباران در شمار کشور، مهمترین تهدید، وجود سرمایهگذاری وسیع در کشورهای همسایه در حوزه گردشگری ورزشی، مهمترین قوت، امنیت اجتماعی جهت برگزاری رقابتهای ورزشی و مهمترین ضعف هم کمبود امکانات و تاسیسات تفریحی ورزشی استاندارد مطلوب در منطقه میباشد. با توجه به موقعیت زیرساختهای گردشگری منطقه در ماتریس داخلی و خارجی، راهبردهای حداکثر-حداقل و پس از آن راهبردهای حداکثر-حداکثر به عنوان اولویتهای اصلی منطقه تعیین میشود.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ مهدیه طاهونی
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 243-262
چکیده
رشد شهری در نفس خود خصلتی سرکش دارد. لذا نیازمند مهار و هدایت است سیاستگذاری رشد شهری مسئولیتی خطیر است؛ زیرا ازیک طرف باید به زدودن نابسامانیهای بپردازد و از طرف دیگر با هدایت عقلایی ساختوسازها از بروز و پیدایش ناهنجاریها بهویژه از ابعاد کالبدی آن جلوگیری نماید.
محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر سردرود ...
بیشتر
رشد شهری در نفس خود خصلتی سرکش دارد. لذا نیازمند مهار و هدایت است سیاستگذاری رشد شهری مسئولیتی خطیر است؛ زیرا ازیک طرف باید به زدودن نابسامانیهای بپردازد و از طرف دیگر با هدایت عقلایی ساختوسازها از بروز و پیدایش ناهنجاریها بهویژه از ابعاد کالبدی آن جلوگیری نماید.
محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر سردرود و روش تحقیق تحلیلی – تطبیقی است که دادهها و اطلاعات موردنیاز بهصورت اسنادی و میدانی تهیه گردیده است. در روش تحلیل داده ها از مدل های کمی آنتروپی نسبی، ضریب گری، موران وضریب جینی استفاده شده نتایج بهدستآمده از اندازهگیری مدلهای فضایی – کالبدی نشاندهنده این است که فرم شهر الگوی تجمع تصادفی تکقطبی بوده که به سمت پراکنش شهری پیش رفته و میرود و مقادیر شاخصها در سال 1378 و 1390 به ترتیب بدینصورت است: (آنتروپی نسبی =85/0، جینی= 35/0، موران =03/0، گری =05/0) و (آنتروپی نسبی= 91/0، جینی= 36/0، موران =01/0، گری =99/1). در کل، این مقادیر نشان میدهد که شهر به سمت الگوی پراکندگی پیش رفته است و موجب از بین رفتن زمینهای کشاورزی و باغات شده است، بهطوریکه در شهر سردرود در سال 1378 سهم باغات و اراضی کشاورزی 2/65 درصد از کاربریها بوده درحالیکه در سال 1390 به 35/26 درصد رسیده است و بهتبع آن ساختار فضایی و کالبدی شهر در طول زمان تغییریافته است.
برنامه ریزی شهری
دوره 23، شماره 68 ، شهریور 1398، ، صفحه 245-264
چکیده
اهمیت حمل و نقل درون شهری با اختصاص حدود 25 درصـد از فضای شهرها به خـود و همچنـین بـا فـراهم سـازی زمینه تحول و پویایی شهرها و شهروندان آنهـا غیر قابـل انکـار اسـت. امروزه حمـل و نقـل شهری بـه دلیـل مسـائل و مشکلات و چالشهای مختلف از قبیل آلوده سـازی هـوای شـهرها و آلودگی صوتی مورد توجه برنامه -ریزان شهری و محققان قرار گرفته است. در ...
بیشتر
اهمیت حمل و نقل درون شهری با اختصاص حدود 25 درصـد از فضای شهرها به خـود و همچنـین بـا فـراهم سـازی زمینه تحول و پویایی شهرها و شهروندان آنهـا غیر قابـل انکـار اسـت. امروزه حمـل و نقـل شهری بـه دلیـل مسـائل و مشکلات و چالشهای مختلف از قبیل آلوده سـازی هـوای شـهرها و آلودگی صوتی مورد توجه برنامه -ریزان شهری و محققان قرار گرفته است. در شهر شهرکرد در زمینه حمل و نقل پایدار برنامه ریزی اصولی صورت نگرفته و زیرساخت های ضعیف حمل و نقل موجود، کفاف جمعیت رو به رشد شهر را ندارد و شهر با مشکلات جدی از جمله آلودگی های زیست محیطی، ترافیک و تصادفات روبرو است. از این رو ضروری است که مدیران و برنامه ریزان شهری با نگاه راهبردی به تحلیل وضعیت و برنامه ریزی در توسعه سیستم حمل و نقل شهری بپردازند. لذا در پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، ابتدا بوسیله مدل SWOT نقاظ ضعف و قوت، فرصت ها و تهدیدات سیستم حمل و نقل شهرکرد شناسایی شده و سپس با استفاده ماتریس عوامل داخلی و خارجی جایگاه و موقعیت سیستم حمل و نقل شهر مشخص گردیده و بر این اساس راهبرهای ترکیبی برای بهبود وضعیت موجود پیشنهاد شده است. در نهایت با استفاده از ماتریس کمی برنامه ریزی راهبردی (QSPM) به اولویت بندی راهبردهای پیشنهادی پرداخته شده است.
برنامه ریزی شهری
مهدی عبداله زاده؛ محمد رحیم رهنما؛ محمد اجزاء شکوهی
چکیده
گاهی از فرم فضایی و شکل شهر یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در میزان موفقیت برنامهریزان و دست اندرکاران شهری میباشد و به بهبود محیطهای شهری کمک شایانی مینماید. در پژوهش حاضر، در تلاشیم تا با استفاده از روشهای کمی، الگوی رشد فضایی- کالبدی کلانشهر تبریز را ارزیابی کنیم. پژوهش حاضر، از نظر ماهیت و روش، دارای رویکرد توصیفی- ...
بیشتر
گاهی از فرم فضایی و شکل شهر یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در میزان موفقیت برنامهریزان و دست اندرکاران شهری میباشد و به بهبود محیطهای شهری کمک شایانی مینماید. در پژوهش حاضر، در تلاشیم تا با استفاده از روشهای کمی، الگوی رشد فضایی- کالبدی کلانشهر تبریز را ارزیابی کنیم. پژوهش حاضر، از نظر ماهیت و روش، دارای رویکرد توصیفی- تحلیلی و کاربردی است. بطوری که، ابتدا با استفاده از مطالعات میدانی، اسنادی و کتابخانهای به بررسی و استخراج اطلاعات مورد نیاز پرداخته و سپس فرم کالبدی- فضایی رشد شهر تبریز را با استفاده از روشهای کمی (اندازة متروپل، تراکم، درجة تجمع، توزیع متعادل) محاسبه کرده است؛ نتایج پژوهش نشان میدهد که کلانشهر تبریز با روند توسعة ناموزونی روبه روست؛ لذا، عدم تعادلی میان رشد وسعت شهر و رشد جمعیت به وجود آمده که سبب شده شهر در سطحی وسیعتر از آنچه باید باشد، شکل گیرد. لذا، الگوی رشد در کلانشهر تبریز، پراکنده میباشد؛ اما، این الگو با توجه به نتایج محاسبه شده برای سال 1390، بیانگر این واقعیت است که گرایش به الگوی تصادفی دارد. با توجه به پیامدهای پراکنش شهری و در راستای دست یابی به شکل پایدار شهری در کلانشهر تبریز، نیازمند اجرای سیاستهای متراکم سازی و فشرده سازی میباشیم.
سیدعلی علوی؛ محمد مولانی قلیچی؛ هادی جوادزاد اقدم؛ بهمن نجف پور
دوره 19، شماره 51 ، فروردین 1394، ، صفحه 247-266
چکیده
شهر بهمثابه بخشی از سلسلهمراتب سیستم فضایی و تقسیمات سیاسی- جغرافیایی هر کشور بر اساس شاخصههای مختلفی مانند نوع حکومت، مدیریت، سطح آگاهی، علاقمندی اجتماعی و مشارکت مردم در نظام تصمیمگیری شکل میگیرد. از آنجا که هر عنصر در چارچوب ویژگیهای عملکردیاش قابل تعریف است، لذا براساس نقشهای مختلفی که در زیرسیستمهای نظام ...
بیشتر
شهر بهمثابه بخشی از سلسلهمراتب سیستم فضایی و تقسیمات سیاسی- جغرافیایی هر کشور بر اساس شاخصههای مختلفی مانند نوع حکومت، مدیریت، سطح آگاهی، علاقمندی اجتماعی و مشارکت مردم در نظام تصمیمگیری شکل میگیرد. از آنجا که هر عنصر در چارچوب ویژگیهای عملکردیاش قابل تعریف است، لذا براساس نقشهای مختلفی که در زیرسیستمهای نظام شهری تعریف میشود، میتوان انواع مختلفی از اجزای تشکیلدهنده سیستم را شناسایی نمود. با توجه به نقش مدیریت یکپارچه شهری بهعنوان سیستم و عامل کنترل و هدایت نظام شهری در کلانشهرها، مـیتوان از عناصر تحت نظارت مدیریت یاد شده یـعنی مناطق شـهرداری بهعنوان عناصر تشکیلدهنده سیستم شهری نام برد. از طرفی دیگر وسعت و پراکندگی کلانشهرها نیازمند تعادل در حجم عملیاتی متناسب با توان آن میباشند. هدف از این تحقیق اولویتبندی فضایی سیستم مدیریت یکپارچه شهری مناطق تهران بهمنظور حل مسائل مدیریت شهری بوده است. روش تحقیق در این مقاله به دو صورت توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. بهمنظور دستیابی به هدف پژوهـش از روشهای تصمیمگیری چـندمعیاره، مدلهای تحلیلی (VIKOR و AHP) جهت رتبهبندی مناطق شهری تهران استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داده که از میان مناطق شهری تهران، منطقه 6 شهرداری از مسألهخیزترین مناطق شهری بوده، پس از آن نیز مناطق شهری 2 و 14 قرارداشته است. همچنین نتایج این مدل نشان داده که مناطق شهری 16، 8 و 22 از نظر سیستم مدیریت شهری مشکلات کمتری نسبت به دیگر مناطق دارابوده است. در نهایت تحلیلهای فضایی جهت اولویتبندی فضایی سیستم مدیریت یکپارچه شهری در منطقه مورد مطالعه صورت گرفته و پیشنهاداتی نیز ارائه گردیده است.
برنامه ریزی روستایی
علی اکبر عنابستانی؛ محمد جوانشیری؛ ام البنین هراتی
دوره 23، شماره 70 ، اسفند 1398، ، صفحه 249-277
چکیده
امروزه طرح هادی روستایی مهمترین ابزار مدیریت توسعه روستایی در ایران است. با گذشت بیش از سه دهه از شروع اجرای اینگونه طرحها در نواحی روستایی کشور، لازم است بدانیم که اجرای اینگونه طرحها چه نتایجی به خصوص در ابعاد فیزیکی- کالبدی برای فضاهای روستایی کشور به همراه داشته است. این نوشتار جهت بررسی نتایج فیزیکی-کالبدی طرح به بحث کاربریهای ...
بیشتر
امروزه طرح هادی روستایی مهمترین ابزار مدیریت توسعه روستایی در ایران است. با گذشت بیش از سه دهه از شروع اجرای اینگونه طرحها در نواحی روستایی کشور، لازم است بدانیم که اجرای اینگونه طرحها چه نتایجی به خصوص در ابعاد فیزیکی- کالبدی برای فضاهای روستایی کشور به همراه داشته است. این نوشتار جهت بررسی نتایج فیزیکی-کالبدی طرح به بحث کاربریهای پیشنهادی پرداخته و در این زمینه به ارزیابی میزان تحققپذیری کاربریهای پیشنهادی، و در ادامه میزان انطباق این کاربریها را در مرحله اجرای طرح با نقشه کاربریهای مصوب این طرحها را در روستاهای شهرستان خواف مورد توجه قرار داده است. برای برآورد میزان تحققپذیری کاربریهای پیشنهادی طرحهای هادی روستایی از مقایسه نقشه پیشنهادی مصوب روستاهای مورد مطالعه در سالهای 80-82 و نقشه وضع موجود آنها در سال جاری (1392) استفاده شده است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روشهای میدانی و اسنادی استفاده شده و نیز تهیه و تحلیل کلیه نقشهها با استفاده از نرمافزار ArcGIS انجام گرفته است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که بیشترین درصد تحققپذیری مربوط به کاربری ورزشی با 8/87 درصد و کمترین مربوط به کاربری فضای سبز با 1/12 درصد میباشد. همچنین کمترین میزان انطباق یافتگی در بین کاربریهای پیشنهادی مربوط به روستای سده با 8/71 درصد انطباق و بیشترین مربوط به روستای خرگرد با 3/99 درصد میباشد. در زمینه اجرایی شدن کاربریهای پیشنهادی، با توجه به تحقق تنها 53 درصد مساحت کاربریها میتوان نتیجه گرفت که تحققپذیری کاربریهای پیشنهادی در این روستاها ضعیف بوده اما همین میزان مساحت اجرا شده با کاربریهای نقشه پیشنهادی انطباق لازم را داشته است.
آب و هواشناسی
فیروز مجرد؛ بهمن فرهادی؛ ژیلا الفتی
دوره 22، شماره 66 ، بهمن 1397، ، صفحه 251-271
چکیده
گندم یکی از مهمترین محصولات استراتژیک کشاورزی است که در تأمین غذای ساکنین کشورمان اهمیت زیادی دارد. هدف از این تحقیق، ارزیابی کارایی مدل شبیهسازی گیاهی آکواکراپ در تعیین میزان عملکرد و تاریخ شروع کاشت گندم دیم و آبی در استان کرمانشاه است. به این منظور عملکرد گندم تحت شرایط کاشت دیم و آبی با استفاده از دادههای ...
بیشتر
گندم یکی از مهمترین محصولات استراتژیک کشاورزی است که در تأمین غذای ساکنین کشورمان اهمیت زیادی دارد. هدف از این تحقیق، ارزیابی کارایی مدل شبیهسازی گیاهی آکواکراپ در تعیین میزان عملکرد و تاریخ شروع کاشت گندم دیم و آبی در استان کرمانشاه است. به این منظور عملکرد گندم تحت شرایط کاشت دیم و آبی با استفاده از دادههای اقلیمی روزانه (شامل بارش، دماهای حداقل و حداکثر، تبخیروتعرق پتانسیل، سرعت باد و ساعات آفتابی) و همچنین سایر اطلاعات محیطی در پنج ایستگاه سینوپتیک استان در یک دورۀ 22 ساله (2013-1992) توسط مدل آکواکراپ شبیهسازی شد. از بین تاریخهای ورودی به مدل، تاریخی که بیشترین عملکرد محصول را داشت، بهعنوان بهترین تاریخ کاشت برای مناطق مورد نظر انتخاب گردید. نتایج تحقیق نشان داد، از نظر عملکرد، دشت روانسر برای کاشت گندم دیم و دشت سرپلذهاب برای کاشت گندم آبی مستعدتر است. عملکرد گندم نسبت به تغییر تاریخ کاشت حساسیت زیادی نشان داد. تاریخهای کاشت گندم دیم در ایستگاههای منطقه بین 18 مهر تا 29 آبان، و گندم آبی بین 18 مهر تا 19 آبان پیشنهاد گردید که با تاریخهای واقعی کاشت در منطقه مطابقت خوبی دارد. بهطورکلی، مدل آکواکراپ عملکرد و طول دورۀ کاشت گندم دیم و آبی را در شرایط آبوهوایی استان کرمانشاه بهخوبی شبیهسازی کرد و از اینرو میتواند بهعنوان یک ابزار مهم برای بررسی پتانسیل عملکرد گندم در این استان و استانهای با اقلیم مشابه مورد استفاده قرار گیرد.
زهره هادیانی؛ منیر یاری؛ برزو سبزی
دوره 17، شماره 45 ، آبان 1392، ، صفحه 255-281
چکیده
گردشگری در واقع ناشی از تفاوت ساختارهای اجتماعی است و هر جا از هر چیز، دو نوع متفاوت وجود داشته باشد، بیشک جذابیتی برای فهم نوع دیگر پدید خواهد آمد. تنوع مذاهب نیز جذابیتی برای فهم مذهبهای دیگر بوجود میآورد و یک انگیزه را در گردشگران برای گردشگری مذهبی شکل میدهد. گردشگری مذهبی یکی از رایجترین اشکال گردشگری در سراسر جهان ...
بیشتر
گردشگری در واقع ناشی از تفاوت ساختارهای اجتماعی است و هر جا از هر چیز، دو نوع متفاوت وجود داشته باشد، بیشک جذابیتی برای فهم نوع دیگر پدید خواهد آمد. تنوع مذاهب نیز جذابیتی برای فهم مذهبهای دیگر بوجود میآورد و یک انگیزه را در گردشگران برای گردشگری مذهبی شکل میدهد. گردشگری مذهبی یکی از رایجترین اشکال گردشگری در سراسر جهان است. جاذبههای مذهبی، زیارتگاهها و اماکن مقدس هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را بهسوی خود جلب میکنند. در کشور ایران تعزیه، نمایشی سنتی - مذهبی است که آمیزهای از باورهای سنن ایرانی و اسلامی شیعه است که ارزش های اجتماعی و فلسفی جامعه ایران در این هنر تجسم یافته است. تعزیه یکی از پتانسیلهای گردشگری مذهبی است که قابلیت جذب گردشگران مذهبی را دارا میباشد. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی میباشد. برای این منظور در فرآیند انجام تحقیق ابتدا گردشگری مذهبی تشرح شده است و در ادامه تعزیه بهعنوان نمایش ملی ـ مذهبی ایران بررسی شده است. و با بهرهگیری از تکنیکSWOT قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدات تعزیه بهعنوان پتانسیل گردشگری مذهبی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بررسی تأثیرات متقابل آنها بر یکدیگر و از یکدیگر و تحلیل آنها، در نهایت 21 استراتژی متناسب با آنها استخراج و ارایه گردیده است این استراتژیها میتواند اهمیت و خاستگاه تعزیه در ایران، اهداف و ارزشهای فرهنگی و هنری آن را بیش از پیش روشن سازد.