برنامه ریزی شهری
شیوا ولایتی؛ سویل رضائی تبریزی
چکیده
سلامت روان در دهه‌های اخیر یکی از عوامل اساسی در زندگی شهروندان در کشورهای توسعه یافته می‌باشد. توجه به این موضوع که بخش اعظمی از زمان شهروندان در فضاهای شهری سپری می‌شود، توجه به مؤلفه‌های کالبدی فضای شهری که منجر به ارتقا سلامت روان شهروندان شود حائز اهمیت است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مؤلفه‌های کالبدی بر مؤلفه‌های ...
بیشتر
سلامت روان در دهه‌های اخیر یکی از عوامل اساسی در زندگی شهروندان در کشورهای توسعه یافته می‌باشد. توجه به این موضوع که بخش اعظمی از زمان شهروندان در فضاهای شهری سپری می‌شود، توجه به مؤلفه‌های کالبدی فضای شهری که منجر به ارتقا سلامت روان شهروندان شود حائز اهمیت است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مؤلفه‌های کالبدی بر مؤلفه‌های ارتقاء سلامت روان شهروندان در فضاهای شهری تبریز (عینالی و ائل گولی) است. این مطالعه از نظر هدف کاربردی است که به روش تحلیل همبستگی انجام شده است. ابتدا مؤلفه‌های پژوهش در دو دسته مؤلفه‌های سلامت روان و مؤلفه‌های کالبدی فضاهای شهری براساس مبانی علمی معتبر استخراج و سپس به منظور ارزیابی تأثیر مؤلفه‌های کالبدی بر سلامت روان پرسشنامه طراحی شد. در این مقاله جامعه آماری شهروندان شهر تبریز است که از دو فضای شهری مذکور به عنوان مهمترین فضاهای جمعی استفاده می‌کنند بر این اساس طبق فرمول کوکران تعداد 384 نفر تعیین حجم نمونه شد، که پس از سنجش روایی و پایایی (870/0) پرسشنامه، اقدام به تکمیل پرسشنامه‌ها شد و نهایتا با استفاده از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمون در قالب نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. مؤلفه‌های کالبدی فضاهای شهری شامل تنوع فضایی، انعطاف‌پذیری فضا، مسائل زیست محیطی، آسایش اقلیمی، امکانات محیط، حریم خصوصی، خوانایی و زیبایی بصری و مؤلفه‌های سلامت روان شامل احساس آرامش، امنیت فردی، ارزش و تصورات ذهنی، تأمین نیازها، شادمانی، حس تعلق و تعاملات اجتماعی می‌باشد. بیشترین همبستگی به مؤلفه تنوع فضایی با مؤلفه تامین نیازها (478/0) و کمترین همبستگی به مؤلفه آسایش اقلیم با مؤلفه امنیت فردی (104/0) تعلق دارد. با توجه به یافته‌های مقاله حاضر، همبستگی میان بیش از 90 درصد از مؤلفه‌های کالبدی و روانی به صورت قوی یا متوسط می‌باشد و این نتیجه نشان می‌دهد که مؤلفه‌های کالبدی فضاهای شهری در دو فضای شهری مذکور تأثیر بالایی بر سلامت روان شهروندان دارد.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
طاهر پریزادی؛ امید سعیدی؛ سیده معصومه رضوی؛ محمد حاجیان
چکیده
گردشگری یک صنعت حیاتی است که تأثیر بسزایی در توسعه اقتصادی بسیاری از شهرها و کشورهای جهان دارد. شهرهای کوچک مقیاس نیز می توانند با درآمدزایی، ایجاد فرصت های شغلی و ترویج تبادل فرهنگی از گردشگری بهره مند شوند. ایذه علیرغم داشتن جاذبه های گردشگری متعدد، هنوز از ظرفیت های خود برای توسعه گردشگری به طور کامل استفاده نکرده است. صنعت گردشگری ...
بیشتر
گردشگری یک صنعت حیاتی است که تأثیر بسزایی در توسعه اقتصادی بسیاری از شهرها و کشورهای جهان دارد. شهرهای کوچک مقیاس نیز می توانند با درآمدزایی، ایجاد فرصت های شغلی و ترویج تبادل فرهنگی از گردشگری بهره مند شوند. ایذه علیرغم داشتن جاذبه های گردشگری متعدد، هنوز از ظرفیت های خود برای توسعه گردشگری به طور کامل استفاده نکرده است. صنعت گردشگری این شهر نسبتاً توسعه نیافته است و توجه چندانی از سوی دولت یا بخش خصوصی به آن نشده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی ازنظر ماهیت بر اساس روش‌های جدید علم آینده‌پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به‌کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام‌گرفته است. شیوه‌های جمع‌آوری داده در این تحقیق اسنادی - کتابخانه‌ای و میدانی است. جامعه آماری تحقیق را 60 نفر از کارشناسان اجرایی و دانشگاهی شهر ایذه که با استفاده از تکنیک دلفی گزینش و با روش نمونه گیری گلوله برفی نمونه گیری شدند. برای رتبه‌بندی متغیرها در چهار بعد گردشگری ایذه از مدل MARCOS استفاده شد بر اساس نتایج حاصل‌شده از 43 متغیر، عوامل سرمایه‌گذاری، زیرساخت، درآمد، اشتغال بیشترین تأثیر را بر توسعه اقتصادی شهر ایذه دارند. درجه تأثیرپذیری و تأثیرگذاری متغیرها، 11 متغیر تأثیرگذار، 16 متغیر در طیف ریسک، 7 متغیر در طیف تأثیرپذیری و مابقی متغیرها دارای درجه تأثیرگذاری و تأثیرپذیری پایینی قرارگرفته‌اند. درنهایت بر اساس تأثیرات متغیرها، روابط مستقیم و غیرمستقیم متغیرها در 5 طیف دسته‌بندی‌شده‌اند. همچنین رتبه‌بندی هر یک از عوامل 43 گانه پژوهش در چهار بعد گردشگری مذهبی، طبیعی،تاریخی و فرهنگی ایذه باهم متفاوت هستند.
برنامه ریزی روستایی
احمد حجاریان
چکیده
روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی و برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های اسنادی و میدانی استفاده‌شده است. جامعه آماری این پژوهش راکلیه نواحی روستایی شهرستان جیرفت تشکیل می دهد. که طبق آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران سال 1395، شهرستان جیرفت دارای 308858 نفر جمعیت و 92937 خانوار می‌باشد. که از این تعداد ...
بیشتر
روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی و برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های اسنادی و میدانی استفاده‌شده است. جامعه آماری این پژوهش راکلیه نواحی روستایی شهرستان جیرفت تشکیل می دهد. که طبق آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران سال 1395، شهرستان جیرفت دارای 308858 نفر جمعیت و 92937 خانوار می‌باشد. که از این تعداد 153153 نفر با 46543 خانوار ساکن شهری و 155698 نفر با 46392 خانوار در نواحی روستایی شهرستان ساکن هستند. همچنین در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای (چندمرحله ای) استفاده گردید. برای این منظور در مرحله اول از میان 4 بخش شهرستان جیرفت از بین 14 دهستان این شهرستان طبق سرشماری سال 1395 تعداد 11دهستان به عنوان نمونه خوشه‌ای انتخاب گردید و در ادامه از هر خوشه به طور تصادفی تعدادی روستا انتخاب و در مجموع نمونه های مورد نظر از سطح 11دهستان جمع آوری شد. این شهرستان طبق سرشماری 1395 دارای30 روستای دارای سکنه بیشتر از 1000 نفر جمعیت ( جبالبارز 2 روستا، مرکزی 21 روستا، اسماعیلی 7 روستا) می‌باشد.
در ادامه برای بررسی تأثیر عدالت توزیعی و عدالت رویه ای بر "زیرساختهای روستای خلاق"، ضمن تائید همبستگی مثبت و معنی‌داری این دو متغیر با آزمون همبستگی پیرسون، نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری با رویکرد تکنیک حداقل مربعات جزئی (PLS) نشان می‌دهد که بُعد عدالت توزیعی با در نظر گرفتن اثرات مستقیم و غیرمستقیم، با ضریب 755/0، تأثیر بیشتری بر زیرساختهای روستای خلاق در سکونتگاه‌های نمونه داشته است. در کل با توجه به مقدار ضریب تعیین (R2) برای متغیر زیرساختهای روستای خلاق (969/0) مشخص گردید تأثیرگذاری عدالت توزیعی و عدالت رویه ای بر زیرساختهای روستای خلاق در سطح قوی است.
ژئومورفولوژی
معصومه رجبی؛ شهرام روستایی؛ سارا مطاعی
چکیده
فرونشستزمین به عنوان یک پدیده و رخداد زمین‌شناسی و ژئومورفولوژیکی اثرات منفی جدی در بسیاری از کشورها و مناطق جهان دارد. در چند دهه اخیر خشکسالی‌های پیاپی و افزایش بهره‌برداری از سطح چاه‌ها سبب شده دشت کرمانشاه در معرض مخاطره فرونشستزمین قرار گیرد. بدین منظور در این پژوهش سعی شد که از 5 تصویر ماهواره سنتینل1 برای بازه زمانی ...
بیشتر
فرونشستزمین به عنوان یک پدیده و رخداد زمین‌شناسی و ژئومورفولوژیکی اثرات منفی جدی در بسیاری از کشورها و مناطق جهان دارد. در چند دهه اخیر خشکسالی‌های پیاپی و افزایش بهره‌برداری از سطح چاه‌ها سبب شده دشت کرمانشاه در معرض مخاطره فرونشستزمین قرار گیرد. بدین منظور در این پژوهش سعی شد که از 5 تصویر ماهواره سنتینل1 برای بازه زمانی 27/02/2017 تا 01/01/2021جهت اندازه‌گیری و محاسبه فرونشست زمین استفاده شود. بدین سبب فرونشستزمین در چهار دوره زمانی بررسی شد که نتایج این چهار دوره نشان دهنده‌ی بیشینه میزان فرونشستی به ترتیب در دوره اول 17 سانتی‌متر، برای دوره زمانی دوم 8 سانتی‌متر ، برای دوره سوم 5 سانتی‌متر و در دوره‌ی آخر 12 سانتی‌متر بوده است. از نظر توزیع مکانی فرونشست در تمامی دوره‌ها بیشینه فرونشست منطبق بر بخش‌های غربی و شمال‌غربی دشت می‌باشد. جهت انجام پتانسیل‌سنجی فرونشستزمین در دشت کرمانشاه، نقشه فرونشست احتمالی با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی تهیه شد. برای تهیه این نقشه از هشت فاکتور مؤثر بر فرونشستزمین شامل افت سطح تراز آب، کاربری اراضی، تراکم تعداد چاه، شیب زمین، لاگ زمین‌شناسی چاه، جهت شیب، خاک، فاصله از رودخانه استفاده شد. نقشه نهایی احتمال خطر فرونشستزمین نشان دهنده‌ی این موضوع است که، 50 درصد از مساحت دشت در محدوده‌ی با احتمال فرونشست خیلی زیاد و زیاد با افت سطح تراز آب و ضخامت زیاد رسوبات توامان، تراکم بالای چاه و نزدیکی به رودخانه همراه با شیب کم همچنین نوع کاربری کشاورزی در بخش غربی و شمال‌غربی دشت واقع شده است. با توجه به اینکه این بخش از دشت نیز در ارزیابی میزان فرونشستزمین در محدوده بیشینه فرونشست قرار دارد. بنابراین مقایسه بیشینه فرونشست در هر دو روش مذکور نشان دهنده‌ی تطبیق کامل نتایج می‌باشد.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
معصومه جاویدان؛ عباس معروف نژاد
چکیده
فضاهای آموزشی از جمله کاربری‌های استراتژیک شهری هستند. که بکارگیری اصول پدافند غیرعامل به عنوان مهمترین تمهیدات کاهش خطرپذیری آنها در برابر تهدیدات و افزایش امنیت و ایمن‌سازی و ارتقاء پایداری آنها به شمار می‌رود. هدف در این پژوهش شناسایی و رتبه‌بندی شاخصهای ایمنی بخش غربی مدارس دوره ابتدایی‌شهر بندر امام خمینی (ره) از منظر ...
بیشتر
فضاهای آموزشی از جمله کاربری‌های استراتژیک شهری هستند. که بکارگیری اصول پدافند غیرعامل به عنوان مهمترین تمهیدات کاهش خطرپذیری آنها در برابر تهدیدات و افزایش امنیت و ایمن‌سازی و ارتقاء پایداری آنها به شمار می‌رود. هدف در این پژوهش شناسایی و رتبه‌بندی شاخصهای ایمنی بخش غربی مدارس دوره ابتدایی‌شهر بندر امام خمینی (ره) از منظر پدافند غیرعامل است. نوع تحقیق کاربردی و روش‌تحقیق، پیمایشی- ارزیابی با تاکید بر پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری شامل مدیران، معاونان، معلمان و تعدادی از کارشناسان اداره آموزش وپرورش و برخی مسئولین ادارات شهر بندرامام خمینی (ره) بوده که حجم نمونه تعیین شده 117نفر می‌باشد. به منظور بررسی نرمال‌بودن توزیع داده‌ها از آزمون کلموگروف-اسمینروف و جهت‌بررسی وضعیت متغیرهای پژوهش از مدل‌یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزیی (PLS) و استفاده از نرم‌افزار SMARTPLS و برای وزن دهی و رتبه‌بندی مدارس انتخابی پژوهش از مدل‌های آنتروپی شانون وکداس استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاصل از نتایج آزمون PLS، برای تعیین سطح ایمنی و خطرپذیری این مدارس نشان می‌دهد: شاخص تجهیزات با درجه اهمیت 842/0 بالاترین میزان و شاخص مجاورت ودسترسی با درجه اهمیت 595/0 پایین‌ترین سطح را در میان شاخصهای پژوهش داشته‌اند. همچنین نتایج حاصل از رتبه‌بندی مدارس مستقر در محدوده مورد مطالعه براساس شاخصهای انتخابی پژوهش بوسیله مدل کداس، سطح ایمنی و خطرپذیری مدرسه ستایش با امتیاز نهایی (Hi) 625/0 در وضعیت مناسب(جایگاه اول) و مدرسه سیزده آبان با امتیاز نهایی 125/0 در وضعیت نامناسب (جایگاه آخر) را در بین شاخصهای مورد بررسی نشان می‌دهند.
آب و هواشناسی
فاطمه تقوی نیا؛ بتول زینالی؛ عباسعلی داداشی رودباری
چکیده
تغییرات اقلیمی مسئول بیشتر بلایای مرتبط با آب و هوا در سراسر جهان است. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر و آب و هوای متنوعی که دارد بیشترین تغییرپذیری آب و هوا را در جهان دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی کارایی مدل MPI-ESM-LR از سری مدل‌های CMIP5 در پیش‌نگری دمای ماهانه ایران تحت سناریوهای واداشت تابشی (RCPs) با پروژه CORDEX-WAS است. در این پژوهش ...
بیشتر
تغییرات اقلیمی مسئول بیشتر بلایای مرتبط با آب و هوا در سراسر جهان است. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر و آب و هوای متنوعی که دارد بیشترین تغییرپذیری آب و هوا را در جهان دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی کارایی مدل MPI-ESM-LR از سری مدل‌های CMIP5 در پیش‌نگری دمای ماهانه ایران تحت سناریوهای واداشت تابشی (RCPs) با پروژه CORDEX-WAS است. در این پژوهش برای دوره تاریخی 2005-1980 از داده‌های دمای هوای روزانه 49 ایستگاه سینوپتیک کشور و مدل MPI-ESM-LR تحت پروژه کوردکس استفاده شد. همچنین برای دوره آینده از داده‌های دمای پیش‌نگری شده سناریوهای 5/8RCP، 5/4RCP و 6/2RCP مدل مذکور طی سه دوره آینده نزدیک (2050-2021)، آینده میانه (2075-2051) و آینده دور (2100-2076) استفاده شد. اعتبارسنجی مدل با سه شاخص آماری r، RMSE، MBE انجام شد. نتایج نشان داد که مدل از عملکرد خوبی برخوردار است. شیب روند دما در داده‌های ایستگاهی و داده‌های مدل در دوره تاریخی افزایشی بوده و در دوره آینده در 5/8RCP و 5/4RCP در تمام ماه‌ها شیب روند افزایشی دما در هر دهه مشاهده شده است. در تمام ماه‌ها بیشینه بی‌هنجاری دما تحت سناریوهای مورد مطالعه در هر سه دوره آتی در شمال غرب و ارتفاعات غربی دیده می‌شود. مناطق شرق و جنوب شرق ایران کمینه بی‌هنجاری دما را نشان داده‌اند که به طور استثنا در 6/2RCP و 5/8RCP به ترتیب سواحل جنوب و ارتفاعات شمال شرق کشور نیز کمینه بی‌هنجاری دما را نمایانگر هستند. در نیمه سرد سال به صورت محدود پهنه کمینه بی‌هنجاری دما به ارتفاعات شمال غرب و نواحی کم‌ارتفاع داخلی کشور نیز کشیده شده است.
برنامه ریزی روستایی
طاهره صادقلو؛ سکینه عرب؛ حمید شایان
چکیده
احساس تعلق به مکان شاخصی است که به وسیله آن می توان میزان متمایز بودن آن مکان را برای مردم، نسبت به دیگر مکان ها سنجید. به همین منظور در تحقیق حاضر سعی شده است به بررسی و تحلیل میزان احساس تعلق به مکان در نواحی روستایی و عوامل موثر بر آن پرداخته شده است. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ اجرا از نوع پیمایشی و به لحاظ ...
بیشتر
احساس تعلق به مکان شاخصی است که به وسیله آن می توان میزان متمایز بودن آن مکان را برای مردم، نسبت به دیگر مکان ها سنجید. به همین منظور در تحقیق حاضر سعی شده است به بررسی و تحلیل میزان احساس تعلق به مکان در نواحی روستایی و عوامل موثر بر آن پرداخته شده است. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ اجرا از نوع پیمایشی و به لحاظ روش جمع آوری داده ها از نوع میدانی می باشد. منطقه مورد مطالعه تحقیق دهستان شوسف از دهستان های بخش شوسف شهرستان نهبندان استان خراسان جنوبی می باشد. این دهستان دارای 56 روستای دارای سکنه می باشد که از این تعداد 15 روستا مبنای مطالعه میدانی قرار گرفته است. پس از گردآوری اطلاعات و تحلیل آنها براساس آزمونهای آماری، یافته ها بیانگر این است که سطح معناداری در تمامی ابعاد سه گانه ارزیابی احساس تعلق مکانی کمتر از 0.05 و میانگین بالاتر از حد ارزش میانه یعنی 3 می باشد. در بین این ابعاد، بعد تعلق هویتی با میانگین 3.89 دارای بیشترین میانگین می باشد. در متغیر عوامل موثر بر احساس تعلق مکانی نیز نتایج آزمون مقایسه میانگین بیانگر معناداری و اثر گذاری بیش از حد متوسط هر یک از ابعاد سه گانه بر احساس تعلق مکانی است. نتایج یافته های آزمون رگرسیون نشان می دهد که مقدار سطح معناداری در تمامی عوامل موثر بر حس تعلق به مکان کمتر از 0.05 می باشد که بیانگر این می باشد که این عوامل به طور مستقیم تاثیر زیادی بر میزان احساس تعلق به مکان داشته اند. از بین عوامل سه گانه متغیر محیطی-کالبدی یا خصوصیات مکان با بتای 0.556 بیشترین تاثیر را بر میزان حس تعلق به مکان داشته است.
آب و هواشناسی
خدیجه جوان؛ محمدرضا عزیززاده
چکیده
خروجی‌های مدل‌های اقلیمی جهانی (GCMs) معمولاً دارای اریبی نسبت به داده‌های مشاهداتی هستند و قبل از استفاده از آنها برای توسعه سناریوهای اقلیمی آینده، برخی تصحیحات باید انجام شود. روش‌های تصحیح اریبی از جمله روش‌های آماری متداول برای پردازش خروجی مدل‌های اقلیمی هستند. در این تحقیق تاثیر پنج روش تصحیح اریبی بر پیش‌نگری بارش مدل ...
بیشتر
خروجی‌های مدل‌های اقلیمی جهانی (GCMs) معمولاً دارای اریبی نسبت به داده‌های مشاهداتی هستند و قبل از استفاده از آنها برای توسعه سناریوهای اقلیمی آینده، برخی تصحیحات باید انجام شود. روش‌های تصحیح اریبی از جمله روش‌های آماری متداول برای پردازش خروجی مدل‌های اقلیمی هستند. در این تحقیق تاثیر پنج روش تصحیح اریبی بر پیش‌نگری بارش مدل GFDL-ESM4 در حوضه دریاچه ارومیه مورد ارزیابی قرارگرفته است. روش‌های مورد استفاده در این تحقیق شامل روش‌های نسبت‌گیری خطی (LS)، نسبت‌گیری شدت موضعی (LOCI)، تبدیل توانی (PT)، نگاشت توزیع (DM) و تغییر عامل دلتا (DC) می‌باشند. از معیارهای ضریب همبستگی، مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) و درصد اریبی (PBias) برای ارزیابی دقت داده‌های تصحیح شده در دوره 2014-1990 نسبت به داده‌های مشاهداتی و انتخاب بهترین روش برای تصحیح داده‌های سناریوهای آینده استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد روش تغییر عامل دلتا برآوردهای خام را پس از اصلاح به طور قابل توجهی بهبود داد؛ بنابراین از این روش برای تصحیح داده‌های سناریوهای SSP1-2.6، SSP2-4.5 و SSP5-8.5 استفاده شد. علاوه بر این، پیش‌نگری‌های میانگین سالانه بارش در سناریوی SSP1-2.6 بین 2 تا 9 درصد، در SSP2-4.5 بین 5 تا 17 درصد و در SSP2-8.5 بین 8 تا 26 درصد کاهش را نسبت به داده‌های مشاهده‌ای نشان می‌دهند.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
محدثه اسماعیلی؛ اسلام کرمی؛ ابوالفضل دهقان منگابادی
چکیده
رشد شهرنشینی با افزایش اختلالات روانی همراه است و یکی از موضوعات مغفول در اکثر برنامه ها و طرح های مرتبط با محیط ، بحث‌زیبایی‌شناسی می‌باشد و کانون توجه بیشتر بر مباحث و عوامل کمی و به خصوص عوامل اقتصادی متمرکز شده است. مساله این پژوهش، بررسی سلامت روان ساکنین مجتمع‌های مسکونی با پیش فرض نقش زیبایی‌شناسی است. این پژوهش با هدف ارتقای ...
بیشتر
رشد شهرنشینی با افزایش اختلالات روانی همراه است و یکی از موضوعات مغفول در اکثر برنامه ها و طرح های مرتبط با محیط ، بحث‌زیبایی‌شناسی می‌باشد و کانون توجه بیشتر بر مباحث و عوامل کمی و به خصوص عوامل اقتصادی متمرکز شده است. مساله این پژوهش، بررسی سلامت روان ساکنین مجتمع‌های مسکونی با پیش فرض نقش زیبایی‌شناسی است. این پژوهش با هدف ارتقای سلامت روان ساکنین با توجه به نقش مولفه-های زیبایی‌شناسی انجام شده است. تبیین مولفه ها و معیارهای سلامت روان و زیبایی‌شناسی و چگونگی تحقق آن در نمونه مورد پژوهش (شهرک تالار گرگان) سوالات پژوهش است. پژوهش میدانی از طریق نمونه گیری تصادفی در نمونه آماری (301نفر) و با استفاده از پرسشنامه طیف لیکرت، در نرم‌افزار spss تائید شده، انجام گرفته است. نتایج مطالعات با استفاده از آزمونهای توصیفی، میانگین، تی تک‌نمونه‌ای، همبستگی، رگرسیون و تحلیل مسیر در نرم‌افزار spss ارائه شده است. یافته ها نشان می دهد، بین دو متغیر زیبایی‌شناسی و سلامت روان رابطه معنادار منفی و همبستگی برقراراست و تنها دو متغیر جنسیت و مدت اقامت تاثیر مستقیم و منفی بر متغیر سلامت روان دارند. نتایج پژوهش و راهکارهای معماری جهت ارتقای سلامت روان ساکنین با توجه به ادراک ارائه گردیده است.
برنامه ریزی شهری
داریوش جهانی؛ مجید حضرتی؛ محمدتقی حیدری؛ جعفر مهدیون
چکیده
ساماندهی و تولید فضا براساس رعایت اصل حقوق شهروندی یکی از نیازهای اساسی در برنامه‌ریزی و طراحی شهری است. فضاهای شهری در وهله اول باید توانایی پذیرش افراد و تامین خدمات رفاهی تمام اقشار جامعه با توانمندی‌ها و ضعف‌های متفاوت را داشته باشد. اهمیت ارج نهادن بر اقشار آسیب‌پذیر شهر و نقش معلولان در ساخت و تربیت اجزا کوچک‌تر جامعه نشان ...
بیشتر
ساماندهی و تولید فضا براساس رعایت اصل حقوق شهروندی یکی از نیازهای اساسی در برنامه‌ریزی و طراحی شهری است. فضاهای شهری در وهله اول باید توانایی پذیرش افراد و تامین خدمات رفاهی تمام اقشار جامعه با توانمندی‌ها و ضعف‌های متفاوت را داشته باشد. اهمیت ارج نهادن بر اقشار آسیب‌پذیر شهر و نقش معلولان در ساخت و تربیت اجزا کوچک‌تر جامعه نشان از ضرورت توجه به حق معلولین در شهر دارد. تحقیق حاضر با روش پیمایشی-تحلیلی، بدنبال واکاوی نظریه حقوق شهرندی در باز تولید فضای شهر براساس نیازمندی گروه‌های آسیب‌پذیر در شهر زنجان است. گردآوری داده‌ها با مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای انجام شد. جامعه آماری شامل معلولین شهر زنجان به تعداد 5560نفر است، که با نمونه‌گیری کوکران 359نفر انتخاب گردید. برای تحلیل داده‌ها نیز از آزمون تحلیل واریانس، روش حداقل مربعات جزئی با کمک نرم‌افزار SPSS.19، Smart PLS.3 استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که، میانگین رضایت جامعه آماری از شاخص حقوق شهروندی برابر 94/2 است. همچنین، براساس تحلیل واریانس، در شاخص «نوع معلولیت»، بین گروه‌های مختلف در زمینه وضعیت حقوق شهروندی اختلاف نظر وجود دارد. چراکه فضاهای عمومی شهر براساس انواع معلولیت شهروندان مناسب‌سازی نشده است. همچنین، ضریب تحلیل مسیر برای تاثیر حق استفاده از فضای شهری بر مولفه حقوق شهروندی برابر 802/0 و تاثیر حق مشارکت برابر 824/0 است. در نتیجه، طراحی شهر بر مبنای حق استفاده از فضای شهری و حق مشارکت تاثیر مطلوبی بر مولفه حقوق شهروندی دارند و با تقویت این دو مولفه می توان فضای شهری مطلوب و متناسب با نیازهای معلولین ایجاد نمود.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
حسین حامدپور دارابی؛ مرضیه رضایی؛ محمد اکبریان
چکیده
افزایش جمعیت، گسترش شهرها و حاشیه نشینی، گشت و گذار و بهره‌گیری از فضاهای تفرجی اطراف شهرها را الزام‌آور کرده است. پوشش جنگلی دست‌کاشت اطراف شهرها، می‌تواند علاوه بر منافع زیست‌محیطی بخشی از نیاز تفرجی مردم شهر را نیز پاسخگو باشد. بدین منظور، پژوهش حاضر سعی دارد معیارها و سنجه های طراحی مناظر جنگلی در منطقه خلیجی - عمانی را شناسایی ...
بیشتر
افزایش جمعیت، گسترش شهرها و حاشیه نشینی، گشت و گذار و بهره‌گیری از فضاهای تفرجی اطراف شهرها را الزام‌آور کرده است. پوشش جنگلی دست‌کاشت اطراف شهرها، می‌تواند علاوه بر منافع زیست‌محیطی بخشی از نیاز تفرجی مردم شهر را نیز پاسخگو باشد. بدین منظور، پژوهش حاضر سعی دارد معیارها و سنجه های طراحی مناظر جنگلی در منطقه خلیجی - عمانی را شناسایی و برای استفاده بوم‌گردی معرفی نماید. نوع این پژوهش، اکتشافی و مبتنی بر جمع آوری داده در چهار معیار و به روش دلفی در سالهای 1400 و 1401 انجام شد. معیار اکولوژی، دارای چهار زیرمعیار و 25 سنجه؛ معیار اقتصادی، دو زیرمعیار و 10 سنجه؛ معیار اجتماعی، دو زیرمعیار و نه سنجه و معیار زیرساخت‌ها دارای دو زیرمعیار و 27 سنجه بود. پس از دو دور به روش دلفی، اعمال نظرات متخصصین و محاسبه میانگین امتیازات، چهار معیار، ۹ زیرمعیار و 62 سنجه برای طراحی بوم‌گردی جنگل‌های دست کاشت در رویشگاه خلیجی- عمانی شناسایی شد. جمع‌بندی نتایج نشان داد که معیارهای اجتماعی، اقتصادی، اکولوژی و زیرساخت‌ها ، به ترتیب با امتیاز 1/35، 0/35، 1/33، 1/30 دارای اولویت هستند. بر اساس اختلاف ناچیز معیارهای اجتماعی و اقتصادی می‌توان عنوان داشت که در طراحی چنین مقاصد بوم‌گردی، آگاهی، رفاه، درآمد، معیشت جوامع محلی، بهره‌وری از بوم گردی و سرمایه گذاری در منطقه بیشترین اهمیت را دارا بوده و باید در اولویت قرار گیرد.
ژئومورفولوژی
صیاد اصغری سراسکانرود؛ شیوا صفری؛ الهام ملانوری
چکیده
جابه‌جایی زمین یکی از بارزترین آثار نامحسوس مخاطره‌ی طبیعی زلزله شناخته می‌شود. در مطالعه حاضر از تکنیک تداخل سنجی راداری (SBAS) با استفاده از تصاویر سنتیل 1 (2018 الی 2021) جهت برآورد جابجائی و از تصویر لندست 8 سال 2018 جهت استخراج طبقات کاربری اراضی در قسمتی از شهرستان سراب استفاده شده است. همچنین داده‌های اخذ شده از سازمان آب منطقه‌ای ...
بیشتر
جابه‌جایی زمین یکی از بارزترین آثار نامحسوس مخاطره‌ی طبیعی زلزله شناخته می‌شود. در مطالعه حاضر از تکنیک تداخل سنجی راداری (SBAS) با استفاده از تصاویر سنتیل 1 (2018 الی 2021) جهت برآورد جابجائی و از تصویر لندست 8 سال 2018 جهت استخراج طبقات کاربری اراضی در قسمتی از شهرستان سراب استفاده شده است. همچنین داده‌های اخذ شده از سازمان آب منطقه‌ای جهت بررسی وضعیت آبهای زیرزمینی در ارتباط با فرونشست ناشی از جابجایی استفاده شده است. طبق یافتهها و بررسی نقشه کاربری اراضی منطقه مورد مطالعه، فرونشست در نقاط مختلف قابل مشاهده است و در اطراف مناطق کشاورزی و مراتع به 9 سانتی‌متر در سال نیز میرسد. همچنین در بعضی نقاط میزان بالاآمدگی تا 12 سانتی متر برآورد شده است. بررسی وضعیت سفرهها نشان دهنده‌ی افت سطح آبهای زیرزمینی در اکثر ایستگاه‌ها بخصوص افت ناگهانی از ابتدای سال 98 می‌باشد. با توجه به اینکه رابطهی مستقیم برداشت از آبهای زیرزمینی و پدیدهی فرونشست کاملا اثبات شده است؛ ولی بعد از زلزله 5.9 ریشتری آبان 1398 تغییرات ناگهانی در وضعیت فرونشست منطقه رخ داده است. بنابراین بنظر میرسد جابجایی منطقه، بیشتر تحت تاثیر زلزله باشد.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
مریم بیاتی خطیبی
چکیده
شهرستان تبریز در استان آذربایجان شرقی نیز با پتانسیل بالایی که از لحاظ دارا بودن جاذبه های طبیعی و شرایط اقلیمی مناسب بخوردار است در این پژوهش به منظور به ارزیابی تناسب مکانی اکوتوریستی مناسب با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با استفاده از روش (OWa) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ابتدا با توجه به وضعیت منطقه مورد مطالعه و ...
بیشتر
شهرستان تبریز در استان آذربایجان شرقی نیز با پتانسیل بالایی که از لحاظ دارا بودن جاذبه های طبیعی و شرایط اقلیمی مناسب بخوردار است در این پژوهش به منظور به ارزیابی تناسب مکانی اکوتوریستی مناسب با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با استفاده از روش (OWa) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ابتدا با توجه به وضعیت منطقه مورد مطالعه و نظرات کارشناسان گردشگری طبیعت و ارزیابی گزسنه های موثر در ارزیابی تناسب مکانی توسعه اکوتوریسم بررسی صورت گرفت و تمامی گزینه ها به لایه های اطلاعاتی تبدیل شدند و در نهایت با استفاده از تکنیک AHP FUZZY با روش OWA در محیط GIS با ترکیب 16 لایه اطلاعاتی نقشه تناسب مکانی توسعه اکوتوریسم منطقه مورد مطالعه تهیه شد. براساس نتایج به دست آمده از نقشه تناسب مکانی توسعه اکوتوریسم در منطقه مورد مطالعه 8/52493 هکتار و یا به عبارتی 48/23 درصد از منطقه در سطح بسیار مطلوب، 8/50017 هکتار یا 38/22 درصد از منطقه مورد مطالعه مطلوب و 1/51709 و یا به عبارتی 13/23 در سطح متوسط قرار دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد نامناسب ترین مناطق از جهت توسعه اکوتوریسم 3/24659 و یا به عبارتی 03/11 درصد کل محدوده را در بر میگیرد. منطقه مرکزی شهرستان تبریز توان اکوتوریستی بالایی برخوردار می باشند. این پهنه به لحاظ معیارهای تحقیق در وضعیت بسیار مطلوبی قرار دارد. به‌طوری از نظر مهمترین معیارها اول یعنی فاصله از چشم‌اندازهای طبیعی، فاصله از جاذبه‌های تاریخی، مذهبی و باستانی و فاصله از امکانات و خدمات دارای به علت نزدیکی به شهرهای هم‌جوار از جمله خود تبریز به‌عنوان مرکز استان دارای وضعیت مناسبی نسبت به سایر نقاط شهرستان تبریز است؛ از نظر فاصله از راه‌های ارتباطی این پهنه مستعد به دلیل قرارگیری چهارراه ارتباطی راه‌آهن و تراکم جاده‌ای اطراف شهر تبریز به‌عنوان مهمترین شهر و مرکز استان بسیار محسوس است؛
آب و هواشناسی
عاطفه حسینی صدر؛ برومند صلاحی؛ غلام حسن محمدی
چکیده
به‌منظور بررسی نوسانات طولانی‌مدت دید افقی در شمال غرب ایران، داده‌های ساعتی دید افقی ثبت شده در 7 ایستگاه منتخب در دورۀ 1951 تا 2020 اخذ شد. بعد از غربالگری داده‌ها، پراشیدگی زمانی میانگین دید افقی بررسی شد. ضریب خاموشی اتمسفر با استفاده از رابطه کشمایدر محاسبه شد؛ آزمون من-کندال روی میانگین سالانه و آماره‌ی Rdit روی داده‌های ساعتی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی نوسانات طولانی‌مدت دید افقی در شمال غرب ایران، داده‌های ساعتی دید افقی ثبت شده در 7 ایستگاه منتخب در دورۀ 1951 تا 2020 اخذ شد. بعد از غربالگری داده‌ها، پراشیدگی زمانی میانگین دید افقی بررسی شد. ضریب خاموشی اتمسفر با استفاده از رابطه کشمایدر محاسبه شد؛ آزمون من-کندال روی میانگین سالانه و آماره‌ی Rdit روی داده‌های ساعتی دید افقی اجرا شد. سپس تغییرات درصد دیدهای خیلی خوب (کیلومتر 19<) نسبت به درصد دیدهای بد (کیلومتر 10>) محاسبه شد. نتایج حاکیست میانگین سالانه دید افقی در منطقه مورد مطالعه 13~ کیلومتر است. سه دورۀ نوسانی متفاوت در میانگین منطقه‌ای دید افقی شناسایی شد: دوره اول «دورۀ کاهش شدید» میانگین دید افقی (1951 تا 1985)؛ دورۀ دوم «دورۀ دید افقی پایین و ثابت» (1987 تا 2005)؛ و دوره سوم «دورۀ بهبود نسبی اخیر». میانگین منطقه‌ای دید افقی (ضریب خاموشی) با آهنگ 167/0- (0017/0) کیلومتر در سال روند کاهشی (افزایشی) معنی‌دار در سطح اطمینان 01/0 دارد. روند کاهشی معنی‌دار در همه ایستگاه‌های مورد مطالعه به‌استثنای ایستگاه اردبیل تأیید شد. میانگین Rdit در شمال غرب ایران در اوایل دهه‌ی 1950، 85/0~ بوده است در حالی‌که در دهه 1990 به حدود 3/0 کاهش یافته است. با وجود بهبود میدان دید افقی در دهۀ اخیر و رسیدن آن به حدود توزیع مرجع (شاخص ریدیت 5/0~)؛ اما همچنان روند کاهشی دید افقی اثبات شد. روند افزایشی دیدهای بد (از 5% به 25%) به همراه روند کاهشی دیدهای خیلی خوب (از 80% به 5%) حاکی از روند کاهشی دید افقی می‌باشد که اوایل دهه 1980 به‌عنوان نقطه شکست مشخص شد. پدیدۀ مه-دود با 7/38% در کل دوره، تأثیرگذارترین پدیده هواشناسی در کاهش دید افقی بوده و در بین ایستگاه‌ها بیشترین (کمترین) تأثیرگذاری آن در تبریز و ارومیه (سقز و اردبیل) به ترتیب 63% و 5/56% (2/21%8/24%) بوده است.
آب و هواشناسی
حسن زارع؛ سعید موحدی؛ داریوش رحیمی
چکیده
کاهش بازدهی تولیدات باغی و زراعی، افزایش آفات و کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و تهدید امنیت غذایی از پیامدهای تغییر اقلیم هستند. اثر گذاری تغییر اقلیم بر کشاورزی منجر به افزایش ریسک و ریسک پذیری در حوزه فعالیت های کشاورزی می شود. نتایج بررسی داده های مشاهداتی، رخداد تغییر اقلیم در استان بوشهر را تایید می نماید. آنومالی دمای سالانه استان ...
بیشتر
کاهش بازدهی تولیدات باغی و زراعی، افزایش آفات و کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و تهدید امنیت غذایی از پیامدهای تغییر اقلیم هستند. اثر گذاری تغییر اقلیم بر کشاورزی منجر به افزایش ریسک و ریسک پذیری در حوزه فعالیت های کشاورزی می شود. نتایج بررسی داده های مشاهداتی، رخداد تغییر اقلیم در استان بوشهر را تایید می نماید. آنومالی دمای سالانه استان بوشهر بیانگر افزایش فراوانی سالهای با دمای بیش از میانگین از 1996 تا 2021 است. براساس آزمونPettitts این افزایش حدودc˙ 2/1 می باشد. علاوه برآن روند افزایش معنی دار دما در سطح اطمینان 95% و مقادیر 2≥ Z رخداد تغییر اقلیم در استان بوشهر را تایید کرد. داده های برآوردی دوره آینده تداوم روند افزایشی آستانه های دمای زیتون برای دوره (2040-2021) را تایید می کند. یافته های تحقیق نشان داد با افزایش دمای حداقل در 20 سال آینده نیاز سرمایی درخت زیتون تامین نشده و فصل گلدهی بجای فروردین در اسفند رخ می دهد. همچنین پهنه های وسیع تری از استان بوشهر میانگین دمایی بیش از 26 درجه را تجربه خواهد کرد. لذا درآینده دوره توقف رشد زیتون از 90 روز به 150 روز می رسد. همچنین با افزایش فراوانی روزهای با دمای بیش از c˙ 40 سوختگی میوه بیشتر و کیفیت زیتون کمتر می شود. بنابراین مناطق نامناسب زیتون علاوه بر شهرستان عسلویه و دشتستان شهرستان‌های کنگان، جم، دیر و دشتی ، کوهپایه های شمال استان و بخش های از دیلم را نیز شامل می شود و قلمروهای مساعد کشت زیتون به سمت غرب استان جابجا خواهد شد.
برنامه ریزی روستایی
محسن آقایاری هیر؛ حسین اصغرپور؛ سهیلا باختر
چکیده
امنیت و سلامت غذایی، به دلیل کاربرد نامناسب و بی‌رویه نهادهای شیمیایی به یک بحران تبدیل شده است. بر این اساس توجه به کشاورزی ارگانیک و تولید مواد غذایی باکیفیت جهت دستیابی به امنیت غذایی مورد توجه قرار گرفت. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با هدف تحلیل و شناسایی مهمترین عوامل تأثیرگذار بر امنیت غذایی با تأکید بر کشاورزی ارگانیک ...
بیشتر
امنیت و سلامت غذایی، به دلیل کاربرد نامناسب و بی‌رویه نهادهای شیمیایی به یک بحران تبدیل شده است. بر این اساس توجه به کشاورزی ارگانیک و تولید مواد غذایی باکیفیت جهت دستیابی به امنیت غذایی مورد توجه قرار گرفت. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با هدف تحلیل و شناسایی مهمترین عوامل تأثیرگذار بر امنیت غذایی با تأکید بر کشاورزی ارگانیک در شهرستان تبریز انجام گردید. این پژوهش بر اساس رویکرد آمیخته و بر اساس هدف کاربردی محسوب می‌گردد. جامعه آماری این پژوهش کارشناسان جهاد کشاورزی شهرستان تبریز است. از حیث گردآوری اطلاعات به دو شکل کتابخانه‌ای و میدانی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. نمونه آماری در ابتدا با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و سپس با استفاده از روش گلوله برفی، با 16 نفر تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی با استفاده از مدل شش مرحله‌ای تم انجام شد. جهت کدگذاری مصاحبه‌ها از نرم‌افزار MAXQDA استفاده گردید. پایایی مصاحبه با استفاده از روش بازآزمون(درون موضوعی) انجام شد. برای سنجش روایی از شیوه مقبولیت و قابلیت تأیید بهره گرفته شد. نتایج بخش کیفی شامل هشت تم اصلی، 28 تم فرعی و 62 تم گزینشی بود. بخش کمی پژوهش بر مبنای نتایج بخش کیفی انجام و پرسشنامه‌ای بر اساس 62 تم گزینشی تنظیم گردید و در اختیار 95 نفر از افرادی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم با کشت محصولات در ارتباط بودند، قرار گرفت. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از آزمون معادلات ساختاری در نرم‌افزار smart pls3 بهره گرفته شد. نتایج نشان داد ابعاد سیاست‌گذاری کشاورزی ارگانیک، اقتصادی، سلامت، کیفیت و سطح زندگی، بهنیه‌سازی تولید، دسترسی و محیط زیست، به‌ترتیب بیشترین تأثیر را بر امنیت غذایی دارا بودند.
برنامه ریزی شهری
اسلام کرمی
چکیده
پژوهش حاضر، مساله رضایت از شاخصهای کالبدی- فضایی پایداری را در میزان رضایت و نحوه وفاداری ساکنان به شهر مطرح نموده و میزان اهمیت شاخصهای پایداری از منظر شهروندان و میزان عملکرد شهر در تعین عینی و ذهنی آنها بررسی شد. جامعه آماری، جمعیت بافت مرکزی کلانشهر تبریز و حجم نمونه 384 نفر برآورد شد. پرسشنامه ها،با استفاده از روش IPA و SEMتحلیل شد. ...
بیشتر
پژوهش حاضر، مساله رضایت از شاخصهای کالبدی- فضایی پایداری را در میزان رضایت و نحوه وفاداری ساکنان به شهر مطرح نموده و میزان اهمیت شاخصهای پایداری از منظر شهروندان و میزان عملکرد شهر در تعین عینی و ذهنی آنها بررسی شد. جامعه آماری، جمعیت بافت مرکزی کلانشهر تبریز و حجم نمونه 384 نفر برآورد شد. پرسشنامه ها،با استفاده از روش IPA و SEMتحلیل شد. نظر به تحلیل شبکه ای در روش IPA و مشخص شدن اولویت‌ها و میزان اهمیت و عملکرد شاخص ها، یافته ها با استفاده از معادلات ساختاری همگام سازی و تحلیل شد. شاخصهای برازش تحلیل عاملی تاییدی (CFA)، مانند آماره خی‌دو (x2/fd)= 365/2، شاخص نکویی برازش (961/0=GFI)، شاخص برازش قیاسی (972/0=CFI)، شاخص برازش نرم شده (936/0=NFI)، شاخص تاکر لوئیس (959/0=Tli)، ریشه میانگین مربع خطای تقریب (029/0=RMSEA) ، و ریشه میانگین مربع داده‌های استاندارد شده (035/0=SRMR) بدست آمد. مقدار RMSEA کمتر از 1/0 بوده که نشان از برازش بسیار خوب مدل است. نتایج نشان می‌دهد که رضایت ساکنان رابطه بین عملکرد کلی درک شده و وفاداری ساکنان را میانجی گری می‌کند؛ رابطه بین اهمیت کلی درک شده و وفاداری ساکنان با عملکرد کلی درک شده و رضایت ساکنان میانجی گری می‌شود و عملکرد شهر پایدار، درک افراد را از توسعه پایدار افزایش و با افزایش درک مردم، توسعه پایدار و وفاداری ساکنین به محل اقامت افزایش می یابد. نتیجه در قالب راهبردهایی در پنج حوزه محتوایی(نظام دسترسی، کالبدی- فضایی، منظر، سازمان فعالیت و عملکرد و کاربری شهری) و سه حوزه رویه ای(قانونی، اقتصادی و مدیریت شهری) ارائه شد.
ژئومورفولوژی
مژگان انتظاری؛ شکوه استکی؛ حمیده غلام حیدری
چکیده
است. در نهایت با ترکیب و همپوشانی نقشه ریسک، نقشه آسیب پذیری و نقشه زمین لغزش های منطقه، نقشه نهایی (نقشه ریسک- آسیب پذیری) به دست آمده است. نتایجی که بر اساس خروجی مدل یا همان نقشه ریسک-آسیب پذیری، حاصل شد گویای این مطلب است که قسمت های شرقی و شمال شرقی حوضه آبریز طارم دارای بیشترین میزان ریسک-آسیب پذیری هستند. همچنین نتایج این پژوهش ...
بیشتر
است. در نهایت با ترکیب و همپوشانی نقشه ریسک، نقشه آسیب پذیری و نقشه زمین لغزش های منطقه، نقشه نهایی (نقشه ریسک- آسیب پذیری) به دست آمده است. نتایجی که بر اساس خروجی مدل یا همان نقشه ریسک-آسیب پذیری، حاصل شد گویای این مطلب است که قسمت های شرقی و شمال شرقی حوضه آبریز طارم دارای بیشترین میزان ریسک-آسیب پذیری هستند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که از کل سطح حوضه، 17% کلاس ریسک-آسیب پذیری خیلی کم، 35% کلاس ریسک-آسیب پذیری کم، 23% کلاس ریسک-آسیب پذیری متوسط، 16% کلاس ریسک-آسیب پذیری زیاد و 9% کلاس ریسک-آسیب پذیری بسیار زیاد را به خود اختصاص داده اند. چیزی که در این پژوهش داری اهمیت است این مطلب است که این مدل نسبت به سایر مدل ها و روش های مطالعه زمین لغزش، بررسی ترکیبی احتمال وقوع زمین لغزش و آسیب پدیری منطقه در برابر زمین لغزش بوده و تعیین می کند که احتمال وقوع زمین لغزش های دارای تلفاف و خسارات جانی و مالی در چه نقاطی از منطقه بیشتر است.
برنامه ریزی شهری
وحید حسین حقی؛ شهریور روستایی؛ اکبر اصغری زمانی
چکیده
متاسفانه بسیاری از هشدار هایی که در رابطه با وندالیسم داده شده بود، نادیده گرفته شد و اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه است. در سرتاسر جهان می توان شاهد ازادی تبعیض،خشونت و تعصبی بود که به واسطه پیدایش سیاست های نفرت و تفرقه پراکنی،نارضایتی های عمیق و تجربه طولانی طردشدگی و خشونت علیه جمعیت،عادی سازی بی عدالتی های روزانه و ...
بیشتر
متاسفانه بسیاری از هشدار هایی که در رابطه با وندالیسم داده شده بود، نادیده گرفته شد و اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه است. در سرتاسر جهان می توان شاهد ازادی تبعیض،خشونت و تعصبی بود که به واسطه پیدایش سیاست های نفرت و تفرقه پراکنی،نارضایتی های عمیق و تجربه طولانی طردشدگی و خشونت علیه جمعیت،عادی سازی بی عدالتی های روزانه و عدم پاسخگویی و... برانگیخته شده است همچنین الگوهایی هست که نشان می دهد شرایط خاصی بیش تر مستعد فوران هستند مکان هایی که در ان ها خیزش رخ می دهد، افرادی که در خیزش ها شرکت می کنند و اتفاقاتی که این افراد را تحریک می کنند و اقداماتی که انجام می دهند در اکثر کشور های جهان ویژگی های مشابهی دارند که برامده از دلایل در هم تنیده اقتصادی،اجتماعی،سیاسی،فرهنگی و... هستند لذا هدف تحقیق بررسی رابطه بین طراحی محیط شهری، کیفیت محیطی و روان‌شناختی فردی با بروز رفتارهای وندالیستی بود. تحقیق از نوع روش‌های پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کل جمعیت مناطق ده‌گانه شهر تبریز به تعداد 1584855 نفر بود. حجم نمونه 384 عدد برآورد شد که 400 نفر در نظر گرفته شد. نمونه‌گیری به روش تصادفی طبقه‌ای انجام شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق‌ساخته بر مبنای طیف لیکرت 5 درجه‌ای استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش همزمان استفاده شد. محاسبات در نرم‌افزارspss نسخه 18 انجام شد. نتایج نشان داد که بین روان‌شناختی فردی، کیفیت محیطی و طراحی محیط شهری با رفتارهای وندالیستی رابطه مثبت معنی‌داری وجود دارد (05/0 > p). این متغیرها در مجموع توانستند 55 درصد از تغییرات رفتارهای وندالیستی را تبیین نمایند
ژئومورفولوژی
معصومه رجبی؛ فریبا کرمی؛ مجید رنجبری
چکیده
رودخانه‌ها مهمترین منبع تامین آب شیرین و کشاورزی شهرها و روستاها هستند. امروزه کیفیت شیمیایی آب‌ها رودخانه‌ها، به دلیل افزایش و تنوع فعالیت‌های انسانی در محیط‌های شهری و روستایی اهمیت روزافزونی پیدا می کند. ازاینرو، پژوهش حاضر روند تغییرات کاربری اراضی و کیفیت شیمیایی آب رودخانه قرنقوچای در دوره زمانی بیست ساله بررسی می‌کند. ...
بیشتر
رودخانه‌ها مهمترین منبع تامین آب شیرین و کشاورزی شهرها و روستاها هستند. امروزه کیفیت شیمیایی آب‌ها رودخانه‌ها، به دلیل افزایش و تنوع فعالیت‌های انسانی در محیط‌های شهری و روستایی اهمیت روزافزونی پیدا می کند. ازاینرو، پژوهش حاضر روند تغییرات کاربری اراضی و کیفیت شیمیایی آب رودخانه قرنقوچای در دوره زمانی بیست ساله بررسی می‌کند. قرنقوچای از زیرحوضه‌های رودخانه قزل اوزن در شمال غرب کشور می-باشد. برای دستیابی به هدف تحقیق، نقشه‌های کاربری اراضی مربوط به سالهای 2021 و 2001 به کمک تصاویر ماهواره‌ای سنتینل 2 و لندست 7 تهیه و ترسیم و میزان تغییرات آنها بررسی شدند. برای بررسی روند تغییرات کیفیت شمییایی آب رودخانه قرنقوچای، پارامترهای هیدروشیمی آب در بازه زمانی 1399-1379 با آزمون من-کندال تحلیل شدند. نتایج تحلیل تغییرات کاربری اراضی نشان داد که در سال 2001 بیشترین مساحت کاربری به اراضی مرتعی اختصاص داشت، درحالی‌که در سال 2021 اراضی دیم بیشترین مساحت را در حوضه قرنقوچای داشته است. در واقع طی سالهای مورد مطالعه، با افزایش اراضی کشاورزی دیم از 38 درصد به 1/53 درصد، اراضی مرتعی از 17/60 درصد به 3/42 درصد کاهش یافته است. نتایج بررسی تغییرات شاخصهای پتاسیم k))، منیزیم Mg)) سدیم Na))، کلر Cl))، هدایت الکتریکی Ec))، مواد جامد محلول در آبTDS) ) و سولفات So4) ) در ایستگاه‌های هیدرومتری موجود در رودخانه قرنقوچای در بازه زمانی مورد مطالعه، نشان داد که روند تغییرات افزایشی بوده است. نتیجه روند افزایشی هر کدام از آنیون‌ها و کاتیون‌های موجود در آب رودخانه موجب کاهش کیفیت آن شده است. نتایج این پژوهش می‌تواند مورد استفاده مدیران و مسئولین در راستای اجرای طرح‌های آبخیزداری و برنامه‌های عمرانی قرار گیرد.
برنامه ریزی شهری
محمدرضا پورمحمدی؛ رسول قربانی؛ لیلا معصومی
چکیده
نوسانات قیمت مسکن و هزینه خدمات آن از مهمترین مباحث به لحاظ اجتماعی و اقتصادی است. در جامعه‌ای که مسکن به شدت تجاری سازی شده است؛ سیاست‌های مسکن، بازار املاک، محیط اجتماعی بر ارزش‌های مسکن تأثیر می‌گذارند. منطقه 5 تهران به دلیل سرعت بالای رشد به پهنه توسعه شهر تهران شهرت دارد. این پژوهش بر آن است ضمن برآورد تقاضای کیفی مسکن در شناسایی ...
بیشتر
نوسانات قیمت مسکن و هزینه خدمات آن از مهمترین مباحث به لحاظ اجتماعی و اقتصادی است. در جامعه‌ای که مسکن به شدت تجاری سازی شده است؛ سیاست‌های مسکن، بازار املاک، محیط اجتماعی بر ارزش‌های مسکن تأثیر می‌گذارند. منطقه 5 تهران به دلیل سرعت بالای رشد به پهنه توسعه شهر تهران شهرت دارد. این پژوهش بر آن است ضمن برآورد تقاضای کیفی مسکن در شناسایی ترجیحات مصرف کنندگان گام موثری بردارد. از این رو هدف این پژوهش تحلیل عوامل موثر بر قیمت مسکن با استفاده رگرسیون وزنی جغرافیایی در ساختمان های کم ارتفاع و بلند در منطقه 5 شهر تهران می باشد. روش تحقیق مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایشی است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 758 برآورد گردید. سپس برای انتخاب نمونه ها از روش احتمالی طبقه بندی شده استفاده شده است؛ نتایج یافته ها نشان داد در بین ساختمان های کم ارتفاع محله های پونک شمالی، سازمان برنامه، بهاران و در بین ساختمان های بلند محله های باغ فیض، پرواز، نفت از دامنه قیمتی بالاتری نسبت به سایر محلات برخوردارند. همچنین نتایج حاصل از (GWR) نشان داد متغیرهای زیربنا، سن و قدمت بنا، تعداد اتاق خواب، مصالح با کیفیت، فاصله تا نزدیکترین فضای سبز، عرض گذر، وضعیت ترافیکی و امنیت بصورت مشترک و داشتن بالکن و تراس، فاصله تا نزدیکترین خیابان اصلی، فاصله تا نزدیکترین مراکز تجاری و میزان سرسبز بودن خیابان در ساختمان های کم ارتفاع و قرارگیری واحد در طبقه، داشتن پارکینگ، جهت ساختمان، فاصله تا نزدیکترین ایستگاه حمل‌ونقل عمومی، فاصله تا نزدیکترین فروشگاه های زنجیره ای و میزان آلودگی در ساختمان های بلند دارای بیشترین تاثیر در افزایش قیمت ملک می باشند.
برنامه ریزی شهری
ندا دربندی؛ محمدرضا پورمحمدی؛ رسول قربانی
چکیده
طی سه دهه اخیر، بهره برداری بی رویه و غیراصولی از اراضی و تغییرکاربری‌ها باعث عکس‌العملهای متفاوت اکوسیستم‌ها شده است.کلانشهر تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی می‌باشدکه در طول چند دهه اخیر رشد نامتوازن و پراکنده ای داشته، به گونه‌ای که گسترش بی رویه شهر موجب تخریب فضاهای پیرامون و خارج شدن شهر از شکل متقارن و استاندارد خود شده ...
بیشتر
طی سه دهه اخیر، بهره برداری بی رویه و غیراصولی از اراضی و تغییرکاربری‌ها باعث عکس‌العملهای متفاوت اکوسیستم‌ها شده است.کلانشهر تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی می‌باشدکه در طول چند دهه اخیر رشد نامتوازن و پراکنده ای داشته، به گونه‌ای که گسترش بی رویه شهر موجب تخریب فضاهای پیرامون و خارج شدن شهر از شکل متقارن و استاندارد خود شده است. امروزه رشد ناموزون و گسترش بی رویه شهر از مسایل و معضلات کلانشهر تبریز محسوب می‌شود. روش پژوهش حاضر، کاربردی- تحلیلی بوده تا با گردآوری اطلاعات در طی دوره زمانی 25 ساله یعنی دهه 1375-1400 به صورت اسنادی-کتابخانه ای، پیمایش میدانی به صورت مراجعه به سازمان ها و ادارات مربوطه و استفاده از روش محاسباتی جای پای بوم شناختی، به سؤال اصلی تحقیق یعنی؛ «تغییرات کاربری اراضی کلانشهر تبریز طی دوره زمانی 25 ساله چه اثراتی بر روی محیط زیست و ظرفیت بوم شناختی تبریز گذاشته است؟» پاسخ دهد و راهکارهایی را برای بهبود وضعیت تغییرات اراضی و توان بوم شناختی شهر و توزیع متناسب جمعیت در کلانشهر تبریز ارائه نماید. از جمله نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر این است که افزایش نرخ رشد جمعیت و به تبع آن گسترش و توسعه بی رویه کالبدی- فیزیکی شهر، طی این سال‌ها موجب افزایش تغییرات کاربری اراضی به ویژه تبدیل کاربری‌های زراعی و باغی به شهرک‌ها و مناطق مسکونی شده است. که این میزان تغییرات از توان اکولوژیکی کلانشهر تبریز خارج بوده و نیازمند مدیریت دقیق و منضبط می‌باشد. که در غیر این صورت با تدام یافتن این نوع چالش، کلانشهر تبریز طی سالهای آتی دچار بحران و مشکلات قابل ملاحظه و تجدید ناپذیری خواهد شد.
برنامه ریزی شهری
نادر ایزدبین؛ حسن محمودزاده؛ رسول قربانی
چکیده
به رغم این که وجود نابرابری در استاندارد زیست در بین ساکنین یک شهر پدیده جدیدی در هیچ یک از شهرهای جهان نیست؛ اما در کشورهای کمتر توسعه یافته به دلیل فاحش تر بودن تفاوت های اجتماعی- اقتصادی، تفاوت فضایی شهرها تشدید شده است. پیامد چنین جریانی فقدان عدالت توزیعی خواهد بود. پژوهش حاضر ترکیبی از روش های توصیفی - تحلیلی و کریتیک، اسنادی و ...
بیشتر
به رغم این که وجود نابرابری در استاندارد زیست در بین ساکنین یک شهر پدیده جدیدی در هیچ یک از شهرهای جهان نیست؛ اما در کشورهای کمتر توسعه یافته به دلیل فاحش تر بودن تفاوت های اجتماعی- اقتصادی، تفاوت فضایی شهرها تشدید شده است. پیامد چنین جریانی فقدان عدالت توزیعی خواهد بود. پژوهش حاضر ترکیبی از روش های توصیفی - تحلیلی و کریتیک، اسنادی و پیمایشی می باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی وضعیت تقاضا و ظرفیت توزیعی کاربری فضای سبز در بین مناطق کلانشهر کرج و ارائه راهکارهای مبتنی بر عدالت فضایی کاربری فضای سبز در جهت افزایش آن انجام گرفته است. برای تحلیل و ارزیابی وضعیت فضاهای سبز و نقشه سازی آن از اطلاعات و داده های مربوط به سازمان های مرتبط و تصاویر ماهواره ای در مقیاس های فضایی- زمانی مدنظر و نرم افزار GIS، ویژگی های اجتماعی- اقتصادی شهروندان مناطق کلانشهر کرج از اطلاعات سازمان آمار، سازمان نیروی انتظامی شهر کرج و نقشه مناطق شهرداری کلانشهر کرج استفاده شده است. نتایج یافته ها نشان می دهد که، مناطق 8 و 11 به دلیل جمعیت کم و حجم وسیع از مساحت پارکها، وجود باغ خانواده، باغ سیب، باغ فاتح و ایران کوچک دارای سرانه بالایی می باشد. ولی مناطق دیگر از کمبود شدید پارک های شهری و تاثیر اکولوژی سیاسی در سطح محله ای تا منطقه ای رنج می برند که نیاز دارد با توجه به جمعیت هر یک از مناطق و با عنایت به استانداردهای مورد قبول در زمینه سرانۀ فضاهای سبز شهری به ویژه پارکها، اقدام به توزیع متناسب پارکها در مناطق شهر کرج انجام شود.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
ابوالفضل قنبری؛ طاها ایمان زاده؛ خاطره عبدی
چکیده
گردشگری در دنیای جدید به عنوان صنعتی مهم در امر توسعه‌ی اقتصادی کشورها مدنظر تصمیم‌گیرندگان قرار گرفته است. در راستای تحقق این امر و گسترش آن بدون شک موضوع امنیت یکی از پارامترهای مهم می-باشد که محققان توجه خاصی بدان نموده‌اند؛ از این رو، در تحقیق حاضر به بررسی نقش امنیت در توسعه‌ی گردشگری خارجی پرداخته شده است. نتایج بررسی‌های ...
بیشتر
گردشگری در دنیای جدید به عنوان صنعتی مهم در امر توسعه‌ی اقتصادی کشورها مدنظر تصمیم‌گیرندگان قرار گرفته است. در راستای تحقق این امر و گسترش آن بدون شک موضوع امنیت یکی از پارامترهای مهم می-باشد که محققان توجه خاصی بدان نموده‌اند؛ از این رو، در تحقیق حاضر به بررسی نقش امنیت در توسعه‌ی گردشگری خارجی پرداخته شده است. نتایج بررسی‌های تحقیق، بیانگر این موضوع است که انواع مختلف امنیت، از جمله، امنیت مالی، اجتماعی و ... و همچنین چگونگی ارایه تصویر از ایران و تبلیغات، بر توسعه گردشگری خارجی در ایران تأثیر دارد. به همین دلیل این تحقیق با هدف شناخت نقش امنیت در تجربه‌ی گردشگری و بازاریابی مسئولان دولت در جهت ایجاد امنیت بیشتر و تبلیغ آن انجام گرفته است. در این تحقیق جهت بررسی نقش امنیت در توسعه‌ی گردشگری خارجی، پرسشنامه محقق ساخته‌ای با 25 معرف و در مقیاس نقطه‌ای طیف لیکرت تهیه و در بین گردشگران خارجی موجود در شهر تبریز پخش شد و شیوه‌ی انتخاب افراد نمونه به صورت نمونه‌گیری تصادفی در دسترس بود و در مدت یک ماه 70 پرسشنامه تکمیل گردید که از این تعداد 65 مورد برای استفاده مناسب بود؛ پایایی و روایی پرسشنامه‌ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید و با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری با رویکرد کمترین مربعات جزیی (PLS-SEM) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. متغیرهای مدل بررسی نقش امنیت در توسعه‌ی گردشگری خارجی از جمع‌بندی مطالعات پیشین استخراج شد. نتایج مدل بررسی نقش امنیت در توسعه‌ی گردشگری خارجی نشان می‌دهد که عامل امنیت سیاسی با مقدار ضریب مسیر 327/0 بیشترین تأثیر بر عوامل توسعه‌ی گردشگری خارجی را دارد.
برنامه ریزی شهری
علی آذر؛ ابولفضل زکریازاده؛ الهام مروتی زرقانی
چکیده
با توجه به اهمیت فضاهای سبز شهری در افزایش زیست‌پذیری و رقابت‌پذیری و نقش آنها در تفریح و گذران اوقات شهروندان، ضروری است درک صحیحی از مولفه‌هایی که میزان رضایتمندی شهروندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد صورت بگیرد. بر این اساس، هدف مطالعه حاضر، تبیین رضایتمندی شهروندان از فضاهای سبز شهری و ارزیابی میزان رضایتمندی مراجعه‌کنندگان ...
بیشتر
با توجه به اهمیت فضاهای سبز شهری در افزایش زیست‌پذیری و رقابت‌پذیری و نقش آنها در تفریح و گذران اوقات شهروندان، ضروری است درک صحیحی از مولفه‌هایی که میزان رضایتمندی شهروندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد صورت بگیرد. بر این اساس، هدف مطالعه حاضر، تبیین رضایتمندی شهروندان از فضاهای سبز شهری و ارزیابی میزان رضایتمندی مراجعه‌کنندگان از وضعیت فضاهای سبز شهری منطقه 6 کلانشهر تبریز می‌باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی –تحلیلی و ماهیت آن کاربردی می‌باشد. جامعه آماری مورد مطالعه، شامل 30 پارک موجود در منطقه 6 شهرداری کلانشهر تبریز می‌باشد که از این تعداد، 12 پارک به عنوان حجم نمونه و به صورت هدفمند، جهت مطالعه دقیق انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری اطلاعات، اسنادی و میدانی می‌باشد. جهت مشخص شدن میزان رضایتمندی شهروندان از فضاهای سبز، تعداد 320 پرسشنامه محقق‌ساخته در اختیار مراجعه‌کنندگان به پارکها قرار داده شد
رضایتمندی شهروندان از وضعیت فضاهای سبز شهری، توسط شاخصهای کیفیت خدمات، ایمنی و امنیت، پویایی، همدلی و همراهی مورد سنجش قرار گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون آماری t و برای تعیین تاثیر شاخص‌‌‌‌‌‌ها بر رضایت استفاده‌کنندگان از رگرسیون چند متغیره استفاده گردید است. نتایج خروجی آزمون رگرسیون نشان می‌دهد که شاخص کیفیت خدمات پارکها بیشترین تاثیر و شاخص قابلیت اعتماد و امنیت پارک کمترین تاثیر را بر رضایت استفاده کنندگان از پارک‌های منطقه 6 شهرداری تبریز دارند. میانگین رضایتمندی کلی از فضاهای سبز شهری منطقه 6 شهرداری کلانشهر تبریز، 25/3 به دست آمد و با توجه به فاصله میانگین به دست آمده با معیار میانگین، از نظر استفاده کنندگان از پارک‌های مورد مطالعه، این پارکها از وضعیت متوسطی از نظر شاخصهای مورد مطالعه برخوردار هستند. تفاوت معناداری از نظر کیفیت خدمات و ایمنی و امنیت پارک‌های مورد مطالعه وجود ندارد اما از نظر مولفه پویایی و همدلی تفاوت در بین فضاهای سبز مورد مطالعه معنادار می-باشد
